Widziane z Gdańska
Gdańscy Ormianie z ulicy Mariackiej
Maciej Żakiewicz
Po 1988 roku w Polsce pojawiła się liczna emigracja ormiańska, która przybyła do naszego kraju z Kaukazu targanego lokalnymi wojnami, których źródła tkwiły w dziejach ZSRR. W Gdańsku Ormianie znaleźli oparcie w parafii św. Piotra i Pawła, bowiem tu od 1958 roku znajduje się ikona Matki Boskiej Ormiańskiej ze Stanisławowa, gdzie przez wieki „Ormianie i Polacy żyli razem”. W parafii prowadzono szkółkę nauki języka ormiańskiego. W 2017 roku, dzięki działaniom prezydenta Pawła Adamowicza oraz przychylności Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, w Warszawie zarejestrowany w 2016 roku Związek Ormiański w Gdańsku z prezesem Gagikiem Parsamianem – malarzem z Erywania, otrzymał siedzibę na bursztynowej ulicy Mariackiej. Uroczystość łączyła w sobie: związane z tradycyjnym święceniem ziół i winogron obchody Święta Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz obchody 650-lecia obecności Ormian w Polsce.
15 sierpnia 2019 roku, w drugą rocznicę otwarcia siedziby Towarzystwa, miała miejsce skromna uroczystość – poświęcona nie tylko tamtemu wydarzeniu, ale również śp. Pawła Adamowicza, który uczestniczył wówczas w otwarciu siedziby przy Mariackiej. O godzinie 13.00 w kościele św. Piotra i Pawła miała miejsce msza święta za duszę zmarłego prezydenta. Sprawowana była w obrządku ormiańsko-katolickim z liturgią w języku ormiańskim i kazaniu głoszonym po polsku przez ks. prof. Józefa Naumowicza z Krakowa.
Foto: Dominik Paszliński, www.gdansk.pl więcej zdjęć tutaj
Wśród zgromadzonych w kościele obecni byli rodzice i starszy brat zmarłego prezydenta Piotr Adamowicz. Dzień ten jak zwykle zbiegła się ze świętem kościelnym Wniebowzięciem Najświętszej Marii Panny i jednocześnie wspomnieniem Bitwy Warszawskiej, która dała odrodzonej po ponad 123 latach zaborów Polsce możliwość samodzielnego bytu. Inaczej było w przypadku Armenii, która po ponad 650 latach w 1918 roku odzyskała na dwa lata niepodległość, po czym została zagarnięta przez Moskwę i częściowo Turcję, by stać się częścią ZSRR – stan ten miał trwać do 1991 roku. W sierpniu w Armenii dojrzewają winogrona, aby zerwać pierwsze plony Ormianie czekają właśnie do dnia Matki Boskiej Zielnej. Podobne tradycje były utrzymane na Podolu, przez społeczność ormiańską, która żyła na tej ziemi przez 300 lat wraz z Polakami i Rusinami.
Po mszy świętej miało miejsce złożenie wianków kwietnych z pól i zapalenie świecy przy Chaczkarze - krzyżu ormiańskim wykonanym z kaukaskiego tufu, znajdującym się w Zaułku Ormiańskim przy murach świątyni. Następnie uczestnicy przeszli do Katedry Mariackiej, by wraz z prezesem Gagikiem Parsamianem, ks. prof. Józefem Naumowiczem oraz Piotrem Adamowiczem złożyć wiązankę kwiatów przy prochach Pawła Adamowicza.
Ostatnią częścią tej bardzo rodzinnej i osobistej uroczystości było spotkanie w siedzibie Związku przy Mariackiej 34/36. Te popołudnie poświęcone było wspomnieniom o zmarłym Pawle Adamowiczu i jego rodzinie, w tym dziadku, który przybył do Gdańska w 1946 roku z Wilna wraz z rodziną i budował ogrodowe pergole dla profesorów Akademii Lekarskiej, wśród których pięły się dzikie winogrona. Odrębna wystawa fotograficzna przypominała związki zmarłego prezydenta z gdańskimi Ormianami a Gdański Klub Poetów z siedzibą w Starej Oliwie przedstawił cykl wierszy nawiązujący tematycznie do naszej codziennie przeżywanej egzystencji, w której przychodzą momenty tragiczne, decydujące często o naszym losie i wyborach. Wśród gości byli przedstawiciele władz magistratury Gdańska w osobach wiceprzewodniczącej Rady Miasta Teresy Wasilewskiej oraz wiceprezydenta Piotra Kowalczuka.
Foto: Dominik Paszliński, www.gdansk.pl więcej zdjęć tutaj
Na zakończenie spotkania, przy tradycyjnym poczęstunku ormiańskim oraz lampce ormiańskiego koniaku, wiceprezes Towarzystwa Tadeusz Sierocki przedstawił działalność Towarzystwa na przestrzeni ostatnich dwóch lat.
Od lewej: Prezes Gagik Parsamian, abp Rafael Minassian z Armenii, ambasador Armenii w Polsce Edgar Ghazaryan, prezydent Paweł Adamowicz. Zdjęcie z otwarcia siedziby w dniu 13 sierpnia 2017 roku.
