GÜNTER GRASS - CYKL SPOTKAŃ I DEBAT
Cykl spotkań poświęconych Günterowi Grassowi z okazji jubileuszu 90-lecia urodzin
Pierwsze spotkanie będzie poświęcone spuściźnie Grassa w kontekście mówienia o mniejszościach
Miejsce: Gdańska Galeria Güntera Grassa, ul. Szeroka 34/35-37
Debata: 12.03.2017, godz. 16.00
Uczestnicy: dr Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk, Andreas Hetzer, amb. Maciej Kozłowski, dr Peter Oliver Loew
Moderatorka: Marta Wróblewska
Spotkanie odbywa się w języku polskim
W 2017 roku przypada jubileusz 90-lecia urodzin zmarłego w 2015 roku Güntera Grassa - laureata Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, autora Trylogii gdańskiej, Honorowego Obywatela Miasta Gdańska, Doktora Honoris Causa Uniwersytetu Gdańskiego, patrona jednej z filii Gdańskiej Galerii Miejskiej. W 2015 roku podobizna z brązu pisarza zasiadła tuż obok głównego bohatera kultowej już powieści Blaszany bębenek - Oskara Matzeratha, w jego rodzinnym Wrzeszczu - dzielnicy Gdańska, która w powieściach Grassa urosła do rangi centrum wszechświata (Wrzeszcz był tak duży i tak mały, że wszystko, co na tym świecie wydarza się lub mogłoby się wydarzyć, wydarzyło się też lub mogłoby się wydarzyć we Wrzeszczu, Psie lata).
Urodzony z matki Kaszubki i ojca Niemca w Wolnym Mieście Gdańsku, Grass po wojnie, zmuszony do opuszczenia swojej małej ojczyzny, sam w pewnym stopniu stał się częścią mniejszości w Niemczech. W jego życiu i powieściach niejednokrotnie pojawiali się przedstawiciele mniejszości społecznych, religijnych, kulturowych, o których mówił głośno, obszernie pisał i na rzecz których podejmował rozmaite działania. Literaccy bohaterowie, których stwarzał, są często outsiderami, wyalienowanymi ze społeczeństwa.
Jakie znaczenie ma spuścizna Grassa w kontekście mówienia o mniejszościach? W jaki sposób odnosi się do przeszłości, dziedzictwa kulturowego i teraźniejszego status quo Gdańska, Polski i Europy? Kim jest dzisiejszy gdańszczanin, Polak, Niemiec, Europejczyk? I czy tożsamość Gdańska, Polski i Europy u progu XXI wieku została skutecznie zdefiniowana? Na te i inne pytania będziemy próbować odpowiedzieć podczas pierwszego z serii spotkań inspirowanych życiem i twórczością Noblisty, odbywających się przez cały 2017 rok w Gdańskiej Galerii Güntera Grassa.
dr Miłosława Borzyszkowska-Szewczyk
Germanistka, literaturoznawca, adiunkt w Instytucie Filologii Germańskiej Uniwersytetu Gdańskiego, kierownik Pracowni Badań nad Narracjami Pogranicza. Wiceprezes Instytutu Kaszubskiego, oraz sekretarz/członek Zarządu Stowarzyszenia Güntera Grassa w Gdańsku. Studiowała filologię germańską w Krakowie, Lipsku (i kulturoznawstwo) oraz w Gdańsku; uczestniczyła w studiach doktoranckich na Uniwersytecie Gdańskim oraz w ramach Promotionskolleg Ost-West na Ruhr-Universität w Bochum. Obroniła pracę doktorską na temat: Etos pruski i kultura pamięci. Literatura wspomnieniowa szlachty pruskiej z Pomorza Zachodniego i Prus Wschodnich po 1945 r (2008 na UG). Jej zainteresowania naukowe dotyczą literatury polsko-niemieckiego pogranicza kulturowego, w tym autobiografiki szlachty i autorów pochodzenia żydowskiego, gdańskiej i pomorskiej pamięci kulturowej oraz imagologii literackiej.
Wybrane publikacje:
Frank Meisler: Zaułkami pamięci. Gdańsk – Londyn – Jaffa, tłum. Agata Teperek i Andrzej Szewczyk. Gdańsk: Instytut Kaszubski 2013; niem.: An der Weichsel gegen Osten. Mein Leben zwischen Danzig, London und Jaffa. Berlin: Stiftung Denkmal für die ermordeten Juden Europas, 2016 (red. z Uwe Neumärker).
W cieniu morza czasu. Obrazy literackie Kaszub i Gdańska. Gdańsk: Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie 2013.
Śladami żydowskimi po Kaszubach. Przewodnik / Jüdische Spuren in der Kaschubei. Reisehandbuch. München: Meidenbauer Verlag, 2010 (red. z Christianem Pletzingiem).
Pamięć dla przyszłości. Literatura wspomnieniowa potomków szlachty pruskiej z Pomorza Zachodniego i Prus Wschodnich po 1945 roku, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, 2009 (=Zrozumieć Niemcy) – niemiecki przekład ukaże się w 2017 roku.
Andreas Hetzer
Gdańszczanin (z Oliwy) niemieckiego pochodzenia, urodzony w mieście hanzeatyckim Rostocku w Meklemburgii Pomorze Przednie. Do listopada 1989 „dziecko” NRD, z dnia na dzień znalazł się w po-NRD-owskim wolnym świecie. Początkowo nie miał nic wspólnego z Gdańskiem i z Polską. W czasie studiów ekonomicznych zdecydował się uczyć polskiego. W 1999 r. poznał swoją przyszłą żonę - Polkę. Od 2004 r. mieszka i pracuje w Gdańsku. Działa w Stowarzyszeniu Ekologiczno-Turystycznym "Lubiatowska Wydma"; jest członkiem Rady Imigrantów i Imigrantek w Gdańsku.
dr, b. amb. Maciej Kozłowski
Były ambasador Polski w Izraelu, historia dyplomacji. Pisarz, dziennikarz, dyplomata, emigrant polityczny, więzień sumienia. Z wykształcenia historyk, doktorat z Historii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Autor wielu artykułów i książek. Do 1990 roku redaktor „Tygodnika Powszechnego” Od 1990 w polskiej służbie dyplomatycznej. W latach 1990- 1994 zastępca ambasadora, później szef placówki w Waszyngtonie. W latach 1998- 1999 wiceminister Spraw Zagranicznych, 1999-2003. Ambasador Polski w Izraelu. Później pełnomocnik Ministra Spraw zagranicznych do spraw stosunków polsko-żydowskich. Od 2006 wykładowca w Collegium Civitas. Wykładowca na wielu polskich i zagranicznych wyższych uczelniach.
dr Peter Oliver Loew
Pracownik naukowy w Deutsches Polen-Institut w Darmstadt, zastępca dyrektora do spraw naukowych. Urodzony w 1967 roku we Frankfurcie nad Menem, studiował historię Europy Wschodniej, slawistykę i ekonomię w Norymberdze, Fryburgu Bryzgowijskim i Berlinie. Tematem jego pracy doktorskiej była kultura historyczna Gdańska w latach 1793-1997. Obiektem jego badań naukowych jest historia Polski, historia Niemiec, historia stosunków polsko-niemieckich w czasach nowożytnych, historia i współczesność Gdańska, Pomorza i Pomorza Gdańskiego, historia pamięci, historia literatury i muzyki oraz historia Europy Środkowej i Wschodniej. W latach 2006/2007 wykładowca na Uniwersytecie w Moguncji, od 2009/2010 roku wykładowca na Uniwersytecie Technicznym w Dreźnie, w 2014 roku obrona pracy habilitacyjnej na Uniwersytecie Technicznym w Dreźnie.
Autor m.in. następujących prac:
Wir Unsichtbaren. Geschichte der Polen in Deutschland, C. H. Beck 2014 (polski przekład ukaże się w 2017 roku)
Gdańsk. Biografia miasta, Gdańsk: Instytut Kultury Miejskiej 2013 (niem.: Danzig. Biographie einer Stadt. München: C. H. Beck 2011)
Gdańsk. Przewodnik literacki, Gdańsk: Instytut Kultury Miejskiej 2014 (niem. Danzig. Literarischer Reiseführer. Potsdam: Kulturforum 2009)
Moderator: Marta Wróblewska
historyk sztuki, filolog, menadżer kultury, kurator, krytyk artystyczny; od 2010 roku kierownik Gdańskiej Galerii Güntera Grassa, członek Stowarzyszenia Güntera Grassa w Gdańsku, absolwentka Uniwersytetu Gdańskiego, Wyższej Szkoły Administracji i Biznesu w Gdyni oraz Collegium Civitas w Warszawie, doktorantka Uniwersytetu Gdańskiego, Wydział Historii / Instytut Historii Sztuki.
Cykl spotkań realizowany jest we współpracy z Deutsches Kulturforum Östliches Europa i Collegium Civitas, jako część programu obchodów rocznicy 90. urodzin Güntera Grassa, w ramach cyklu debat o sztuce i kulturze pt.: Skala Beauforta.
Materiał nadesłany
