Natura uprzedzeń
Katarzyna Wysocka
O wielu ważnych powodach działania, o genezie spektakli profilaktycznych i rówieśniczych można poczytać zarówno na stronie Komendy Glównej Policji, jak również na stronie lęborskiej Grupy Artystycznej "Enosis" działającej jako lokalny reprezentant ogólnokrajowej idei. "PaT to skrót od nazwy programu „Profilaktyka a Ty”: co Ty zrobiłeś w sprawie profilaktyki uzależnień? Nie ma charakteru akcyjności i konkurencyjności. Społeczność PaT budowana jest na relacjach łączenia środowisk, wzajemnego wsparcia, wymiany doświadczeń i twórczych prezentacji". "Szepty serc", premierowo pokazane 3 czerwca w Zespole Szkół Mechaniczno-Informatycznych w Lęborku, idealnie wpisują się w szlachetne podłoże profilaktyki uzależnień, przy okazji ilustrując typowe dla młodych ludzi emocje związane z okresem dojrzewania i buntu. Dzięki profesjonalizacji działań artystycznych musical stał się bardzo interesującym przykładem głosu młodego pokolenia w świecie zagrożeń wirtualnych, personalnych czy związanych z używkami.
To nie jest łatwy spektakl. "Szepty serc" są bardzo pojemmną formą dotykającą kwestii mowy nienawiści, różnych uprzedzeń, w tym dla poglądów, religii, seksualności. Poruszono w nim zagadnienia przyczyn i skutków działań społecznych ułatwiających dokonywanie prostych i szybkich wyborów przez młodych ludzi pozostających długo w sytuacjach zagrożenia. To również spektakl o nieuważności dorosłych względem młodych poprzez ignorowanie ich potrzeb, problemów i "zwyczajny" brak miłości. Spektakl ilustruje elementarne braki wśród dorosłych biorące się przede wszystkich z ich własnych ograniczeń, dopiero później z braku czasu. I choć z jednej strony można mieć uwagi co do rozmiarów i skali, jakie twórcy spektaklu chcieli pokazać, tak już do prawd objawionych na scenie pretensji mieć nie można.
Kilka scen zapada w pamięć. Na mnie szczególne wrażenie zrobiła pierwsza scena, kiedy grupa młodzieży ustawiona najpierw w rzędach, potem przeformowana w jedną masę napiera na jedną z bohaterek, obrzucając ją wulgarnymi przekleństwami i wyzwiskami, deprecjonując jej żydowskie pochodzenie. Siłą tej sceny jest z jednej strony realizm werbalny, a z drugiej problem w zasadzie ignorowany przez poprawne społeczeństwo, które kamufluje swoje skrywane niechęci. Dalej, jak w kalejdoskopie, widz znajduje się w domach głównych postaci, szkole, na castingach, na ulicach i burdelu w Holandii czy szpitalu tamże. Otrzymujemy obraz współczesności w oparciu o obrazy przemocy domowej, bezradności rodziców pozbawionych narzędzi wychowawczych, wyrachowania nauczycieli w szkole, którzy brak profesjonalizmu i chęci zrozumienia uczniów skrywają pod pozą cynizmu. Świat w pełni dostępny, bez granic w necie i szlabanów na przejściach granicznych jest tyleż samo skomplikowany co niebezpieczny dla młodzieży, która podejmuje decyzje o ucieczce z domu bez wizualizacji zagrożeń i tym samym łatwo wchodzi w konflikty z prawem i samym sobą. Na zakończenie musicalu jeszcze mocne uderzenie - jeden, nieplanowany stosunek seksualny na imprezie, kończy się dla dziewczyny nie tylko ciążą, ale także informacją o zakażeniu się wirusem HIV, co w ostateczności doprowadza bohaterkę do dramatycznej decyzji: popełnia samobójstwo.
"Szepty serc", zgodnie z założeniami współpracy ponad podziałami i w słusznym celu, zrealizowane zostały przy udziale wielu osób. Autorami scenariusza, poza odpowiedzialnymi za realizację, koncepcję oraz determinację Natalię Zarańską (również współautorka tekstów piosenek) i Tobiasza Cytrowskiego (odpowiedzialny także za przygotowanie aktorskie), byli również trzej aktorzy: Tymoteusz Szymirski-Kowalski, Piotr Sadkowski oraz znakomity hip-hopowiec, raper i tekściarz Patryk Teofilski (wyjątkowa dykcja, "ucho" rytmiczne i zachowanie sceniczne). Różnorodną, o różnej skali trudności choreografię układały Marzena Socha i Marta Szulc (brawo za scenę śmierci w szpitalu). Dziewięcioosobowa "orkiestra" grała na żywo muzykę skomponowaną przez Marcina Pawłowskiego, Maćka Łyszkiewicza, Zespół No i Fajnie oraz DJ Pablo. To bardzo mocny składnik spektaklu, szczególnie, że zróżnicowanie instrumentów pozwalało zarówno na dynamiczne brzmienia gitarowo-perkusyjne, jak również liryczne na wiolonczeli czy klawiszach. Pięknie dopełniającymi instrumentami były trąbka i puzon. Do wyjątkowych osiągnięć należy wpisać reżyserię oświetlenia, które tworzyło odrębne walory tego przedsięwzięcia (brawa dla Ak ProSound). Imponująca była liczba świateł, "skuteczność" oświetlenia względem dramaturgii spektaklu, uważność na niemal każdy detal w spektaklu. Podświetlona rampa na scenie i ekrany świetlne robiły wrażenie i przypominały, jak pod tym względem niedaleko temu spektaklowi do musicali teatrów zawodowych.
Na scenie łącznie wystąpiło 22. aktorów, 10 tancerek oraz nonet muzyczny. Wielu z młodych ludzi dobrze sprawdziło się na scenie, ale na specjalne wyróżnienie zasługuje Aleksandra Nizio (zwyciężczyni 5. edycji "The Voice of Poland") za wokal i interpretację roli matki, która bezpowrotnie straciła dziecko. Wyjątkowymi umiejętnościami aktorskimi popisał się Daniel Roman, wykorzystując swobodnie różne środki wyrazu dla podkreślenia dramatu postaci, którą grał. Spektakl stał się również okazją do zaliczenia egzaminu dyplomowego przez Renatę Boniecką (na sali w dniu premiery znajdowała się komisja egzaminacyjna). Gratulacje należą się jednak całemu zespołowi.
https://www.youtube.com/watch?v=AWWhK9g3ZFY
Jeżeli masz problem z "odpaleniem" filmu, kliknij tutaj.
Pozostaję pod wrażeniem niezłomnej postawy Natalii Zarańskiej, która zbierała (i zbiera) środki na produkcję "Szeptów serc". Do realizacji tego projektu zaproszono całą plejadę instytucji i firm, a patronowały (oraz matronowały) m. in.: Ministerstwo Edukacji Narodowej, Rzecznik praw Dziecka, Marszałek Województwa Pomorskiego, Fundacja La Strada oraz Fundacja Feminoteka, Stowarzyszenie "Nigdy Więcej". Tym samym po raz kolejny, po spektaklu "Romeo i Julia", "Julka" i "Szukając siebie", Grupa Artystyczna "Enosis" dała odbiorcom powody do przemyśleń i wzruszeń. Zrobiono teatr tam, gdzie go nie było (na potrzeby spektaklu wydłużono scenę o 7 metrów oraz poszerzoną ją). Trzymam kciuki, aby udało się im utworzyć teatr impresaryjny.
Szepty serc, realizacja: Natalia Zarańska, Tobiasz Cytrowski, muzyka: marcin Pawłowski "Pawebeates", Maciej Łyszkiewicz, Zespół No i Fajnie, DJ Pablo, scenariusz: Natalia Zarańska w oparciu o pomysły Tobiasza Cytrowskiego, Tymoteusz Szymirski-Kowalski, Patryk Teofilski, Piotr Sadkowski, przygotowanie aktorskie: Tobiasz Cytrowski, przygotowanie choreograficzne i choreografia: Marzena Socha, Marta Szulc, kostiumy: Katarzyna Koszałka Szkibiel, teksty piosenek: Natalia Zarańska, hip-hop Patryk Teofilski, realizacja dźwięku i światła: Ak ProSound, wizaż i charakteryzacja: Pracownia Makijażu Emilia Nowatkowska, Katarzyna Koszałka-Szkibiel, Salon Fryzjerski "Pola". Obsada: Marta Kalińska, Dominika Synowiec, Piotr Sadkowski, Daniel Roman, Julia Smolarek, Renata Boniecka, Aleksandra Nizio, Martyna Stępień, Tymoteusz Szymirski-Kowalski, Aneta Ostrówka, Natalia Tomkowicz, Sebastian Lis, Paweł Wojtaszek, Daria Sandach, Karolina Sandomierska, Agnieszka Lica, Zuzanna Brokos, Julia Kubicka, Jakub Herczyk, Damian Kalbarczyk, Jakub Hopa, Patryk Teofilski. Zespół taneczny: Daria Tobera, Paulina Wos, Aleksandra Rybaczek, Aleksandra Klińska, Aleksandra Drywa, Nikola Złotek, Olimpia Makles, Angelika Kunkel, Patrycja Tochman, Agata Nogalska. Skład muzyków: Zuzanna Baranowska, Andrzej Puchtel, Cezary Zdanowski, Maciej Zdanowski, Małgorzata Łukaszewicz, Mariusz Czajka, Paweł Jakubek, Wiktoria Kalińska, Dominik Kalbarczyk. Premiera 3.06.2016 w Zespole Szkół Mechaniczno-Informatycznych w Lęborku, czas trwania 100 minut bez przerwy.
