Czego nas uczy gdyński budżet obywatelski?
Marcin Horała*
Jesteśmy po etapie oceny merytoryczno-formalnej złożonych wniosków do Budżetu Obywatelskiego. Wkrótce rozpoczną się spotkania konsultacyjne. Pewnie ostateczna pora na ocenę instytucji budżetu obywatelskiego w Gdyni przyjdzie za kilka lat, gdy będzie można zgromadzić dane z pewnego okresu i z wszystkich etapów aż do realizacji wybranych projektów. Już teraz jednak możemy wyciągnąć pewne wnioski.
Po pierwsze, pomimo tego iż procedura składania projektów była pierwszy raz testowana w praktyce, oraz związana z szeregiem utrudnień i obostrzeń, wpłynęło stosunkowo dużo wniosków – 308 w skali miasta. Pokazuje to, że była to instytucja potrzebna, odpowiadająca na potrzeby mieszkańców.
Po drugie, suma przeznaczona na budżet obywatelski powinna być znacznie większe. Obecnie, nawet przy wzmiankowanych licznych ograniczeniach i utrudnieniach przy zgłaszaniu projektów, zgłoszono ich na łączną sumę ok. 25 milionów a więc ponad pięć razy więcej niż jest do podziału (i nadal niewiele w skali budżetu miasta). To tylko pokazuje skalę potrzeb i problemów w stosunku do znikomych środków, które się obecnie na nie przeznacza. Dość powiedzieć że jeden projekt opiewa na 3 miliony złotych. Prawdopodobnie mieszkańcom słyszącym o „kwocie 3 milionów na budżet obywatelski” nie zmieściło się w głowie, że to może być kwota do podziału na całe miasto i pomyśleli, że to kwota na ich dzielnicę…
Po trzecie, poza skalą ilościową ujawniła się też skala jakościowa – jak wiele w dzielnicach potrzebnych jest remontów dróg, chodników, urządzeń terenów zielonych i rekreacyjnych itp. Pokazuje to zaniedbanie w polityce miasta w zakresie podnoszenia jakości życia w dzielnicach.
Po czwarte, ujawnił się brak pul budżetu obywatelskiego wyższego rzędu – na projekty dotyczące dużych dzielnic (okręgów wyborczych do rady miasta) oraz całego miasta. Rozpaczliwe próby rozbijania takich większych projektów na kilka/kilkanaście dzielnic są raczej skazane na porażkę (te cząstki musiałyby powygrywać co najmniej w zdecydowanej większości dzielnic do których zostały zgłoszone). Budżet w tym kształcie to wyraz traktowania obywateli jako nie do końca rozwiniętych – ot dzieci może ogarną umysłowo naprawę chodnika czy klomb w swojej bezpośredniej okolicy, ale wara im od projektów dużych, ogólnomiejskich, gdzie mogłyby coś zepsuć.
Po piąte, ta skala zainteresowania pokazuje, iż pomimo dublowania priorytetów inwestycyjnych rad dzielnic również pule dzielnicowe są jednak potrzebne. Pule budżetu obywatelskiego powinny więc być albo dwie (dzielnice – miasto) albo trzy (dzielnice – okręgi –miasto) przy czym każda z osobna wyraźnie większa niż te mizerne 3 miliony złotych.
Po szóste, jak zwykle zabawy dostarcza obserwowanie jak rozwiązanie przez wiele lat odrzucane przez rządzących Gdynią (są jeszcze smaczne cytaty o bezsensowności budżetu obywatelskiego – wszak internety nie płoną), gdy po latach presja społeczna wyrwała im je z gardła – są bez żenady przedstawiane jako wyjątkowa zasługa i sukces tej władzy. Dziwnym nie jest, zdążyłem się przyzwyczaić.
Jesienią przyjdzie czas na wyciągnięcie wniosków. Odnośnie konstrukcji budżetu obywatelskiego na następny rok, jak również wniosków zasadniczych.
Marcin Horała
*Marcin Horała w ostatnich wyborach samorządowych uzyskał mandat radnego z okręgu 2. (Cisowa, Pustki Cisowskie-Demptowo, Chylonia).Reprezentuje Prawo i Sprawiedliwość.
