Jednym z problemów wskazywanych jako istotny przez mieszkańców Gdyni jest chaotyczne zagospodarowanie przestrzeni publicznej i jej zaśmiecanie przez wszechobecne reklamy. Jest to szczególnie rażące w obszarach historycznej zabudowy o dużych walorach architektonicznych, a do takich z pewnością należy obszar modernistycznej zabudowy śródmieścia Gdyni.

Konieczne jest wzajemne wyważenie poszanowania własności prywatnej i prywatnego interesu właścicieli budynków oraz dobra wspólnego jakim jest krajobraz i przestrzeń publiczna. Agresywna, wszechobecna reklama stanowi akt zawłaszczenia owego dobra wspólnego, które jest niszczone w imię zysku osób nie uprawnionych w żaden sposób do wyłączności w  korzystaniu z niego. Jednocześnie ulegają zmarnowaniu pieniądze podatników wydawane na estetyzację przestrzeni publicznej, wspierania odnawiania elewacji itp.

Dlatego zasadne jest wprowadzenie zestawu jasnych zasad dotyczących umieszczania reklam w publicznej przestrzeni. Nie chodzi o ich całkowity zakaz – różnego rodzaju szyldy informacyjne i reklamowe są częścią miejskiej kultury jeszcze od średniowiecza. Reklamy powinny być jednak jednym z wielu element elementów składających na miejski pejzaż, a nie go całkowicie dominować.

Jednocześnie istotne jest, aby zasady umieszczania reklam oprzeć na jednoznacznych, zobiektywizowanych wskaźnikach (w rodzaju maksymalnych wskaźników przesłonięcia fasady czy maksymalnej powierzchni reklam) a nie uznaniowej decyzji urzędnika, która zawsze rodzi niebezpieczeństwo różnych patologii.

Dobrym narzędziem dla wprowadzenia wspomnianych regulacji jest ustanowienie parku kulturowego. Park kulturowy jest tworzony w celu ochrony środowiska kulturowego wytworzonego przez człowieka. Można go uznać za rozwiązanie analogiczne do parków krajobrazowych chroniących środowisko przyrodnicze. W planie ochrony parku kulturowego można zawrzeć obowiązujące, jasne zasady umieszczania reklam w przestrzeni publicznej (jak i inne zasady ochrony krajobrazu). Doświadczenia Krakowa z wprowadzeniem parku kulturowego chroniącego krakowską starówkę są zachęcające.

Dlatego w piśmie do Pana prezydenta zwróciłem się z prośbą o rozważenie wprowadzenia parku kulturowego na terenie śródmieścia Gdyni. Zgodnie z otrzymaną odpowiedzią oraz wypowiedziami przedstawicieli urzędu dla mediów propozycja jest obecnie analizowana. Mam nadzieję że z wynikiem pozytywnym lub ze wskazaniem alternatywnego, skutecznego, sposobu ochrony krajobrazu modernistycznego śródmieścia Gdyni.

Doświadczenie innych miast, przede wszystkim Krakowa, wskazuje, iż użytecznym narzędziem dla uporządkowania przestrzeni publicznej i jej ochrony przed degradacją jest utworzenie parku kulturowego. Plan ochrony takiego parku może być podstawą do egzekwowania określonych zasad umieszczania reklam, zakazów zasłaniania elementów architektury itp. Wydaje się że wprowadzenie takiej ochrony dla terenu zabudowy modernistycznej śródmieścia Gdyni byłoby zasadne.

Marcin Horała

Radny Rady Miasta Gdyni