Literatura wobec animal studies, a więc pisarskie próby odkrycia nowego podmiotu zwierzęcego i zredefiniowania relacji homo-animal. Za jeden z założycielskich tekstów uchodzi opowiadanie Franza Kafki, „Sprawozdanie dla Akademii”, w którym na wykładzie staje przez profesorami Czerwony Piotruś, uczłowieczona małpa, która ujawnia złożoność i ambiwalencję swojego procesu przemiany w homo sapiens. Następnie omówione zostaną „Żywoty zwierząt” J.M. Coetzee’go, książka fundamentalna dla animal studies, gdzie alter ego pisarza, Elizabeth Costello, kreśli kontrowersyjną analogię pomiędzy obozami koncentracyjnymi a farmami przemysłowymi. Jan Marie-Gustawe Le Clézio to pisarz, który w kilku swoich powieściach podjął próbę nie tylko nowego nakreślenia istoty zwierzęcości, ale też stworzenia języka uwolnionego od antropocentrycznych przesądów, czego przykładem jego wczesna powieść „Terra Amata”. Ostatnim pisarzem w tym gronie jest Witold Gombrowicz. W swoich „Dziennikach” podstawił kilka fundamentalnych pytań, które kilkadziesiąt lat później pojawiły się w centrum oglądu animal studies: o cierpienie zwierzęcia, o kondycję człowieka widzianego oczyma zwierzęcia, o „wsobność” i milczenie zwierzęcia, wreszcie – o gest odebrania mu duszy w wyobrażeniach chrześcijańskich. wyobrażeniach chrześcijańskich. W rozważaniach o literaturze wobec animal studies nie może zabraknąć Olgi Tokarczuk, autorki dwóch powieści, które przynoszą nowatorskie myślenie o podmiocie zwierzęcym – „Prowadź swój pług przez kości umarłych” i „Moment niedźwiedzia”.
Monika Żółkoś - pracowniczka Uniwersytetu Gdańskiego; stypendystka Prezydenta Miasta Gdyni, laureatka Konkursu im. Andrzeja Wanata (1998). Publikowała w „Dialogu”, „Teatrze”, „Didalskaliach” oraz pracach zbiorowych. Badania naukowe: twórczość Witolda Gombrowicza i jej teatralna recepcja, herstoria teatru polskiego, krytyka postkolonialna i polski dyskurs postzależnościowy, animal studies.
Uniwersytet Krytyczny nawiązuje wprost do tradycji inteligencji zaangażowanej, łącząc humanistyczne inspiracje z otwartością na publiczność spoza uniwersytetu tradycyjnego. Od 2009 roku w ramach Uniwersytetu Krytycznego systematycznie odbywają się seminaria i wykłady w Centrum Kultury Nowy Wspaniały Świat w Warszawie. Jesienią ubiegłego roku rozpoczęliśmy jego odsłonę gdańską.
