Człowiek ma w sobie milczenie morza, zgiełk ziemi i muzykę powietrza.
Rabindranath Tagore
Festiwal Muzyki Inspirowanej Folklorem zapoczątkowany został przed 30 laty jako przegląd kaszubskich zespołów folklorystycznych. Z czasem rozszerzał swój zasięg o udział zespołów ludowych z Polski Północnej, wreszcie - przedstawicieli krajów nadbałtyckich. Od kilku lat festiwal funkcjonuje pod nazwą Dźwięki Północy. Jest cykliczną imprezą międzynarodową, organizowaną przez Nadbałtyckie Centrum Kultury, prezentującą tradycyjną kulturę muzyczną krajów położonych na półkuli północnej. W dotychczasowych edycjach uczestniczyły zespoły ze Szwecji, Niemiec, Litwy, Łotwy, Estonii, Grenlandii, Irlandii, Rosji i Polski. Gościliśmy przedstawicieli tak egzotycznych ludów jak Buriaci, Jakuci, Czukcze, Karelianie, Mordwini, Tuwińczycy, Eskimosi.
Kto mógł, przybył do Centrum św. Jana już w piątek, aby zobaczyć i usłyszeć słynną w światku muzyki rodzimej Kapelę ze wsi Warszawa. Grupa, która dość niedawno wydała płytę Wymixowanie, na której znajduje się aż 16 piosenek, tym razem w wersjach elektronicznych, będących aranżacjami ich utworów - wystąpiła w specyficznym klimacie wnętrza kościoła . Zawsze, kiedy przybywam do tego miejsca na koncert, coś mnie zaskakuje na plus. Tym razem udało mi się przybyć na dwa sobotnie koncerty z cyklu Dźwięki Północy. Doskonały, wprowadzający w trans słuchaczy Torgeir z Norwegii zaprezentował muzykę jazzową z interesującym wokalem. I jeszcze pozytywne wibracje estońskich muzyków grających na kobzach, miskach i innych, ciekawych instrumentach… To kolejne świetne wydarzenie kulturalne po Globaltice, które relacjonowaliśmy. Jeszcze nie skończył się festiwal, a Gdańsk przygotowuje kolejną podobną imprezę, która odbędzie się na początku września : Festiwal Kultur Świata
Torgeir Vassvik
Kiedy byłem w zeszłym miesiącu w Norwegii widziałem wiele rzeczy, ale niestety Laponia była poza zasięgiem moich oczu i uszu. Żałowałem, że uniesiony pięknem tego kraju, nie udało mi się zażeglować do tych najbardziej odludnych miejsc, w których kwitnie kultura lapońska. Okazało się, że dzięki organizatorom NCK Gdańsk tym razem to ludzie dalekiego Finnmarku odwiedzili Trójmiasto, prezentując przy tym niesamowite połączenie muzyki improwizowanej, jazzowej oraz męskiego głosu. Sam Torgeir jest artystą poruszającym się na styku różnych gatunków muzycznych, łączy tradycyjne lapońskie techniki śpiewu joik z elementami gardłowego śpiewu z Syberii oraz odgłosami natury. Jego muzyka to fuzja elementów współczesnych i tradycyjnych. Debiutancki album Vassvika “Sáivu", wydany w 2006 roku, zdobył doskonałe recenzje i uznanie na skandynawskim rynku muzycznym.
Torgeir Vassvik Dźwięki Północy Gdynia Gazeta Świętojańska
Dźwięki Północy Torgeir Vassvik . Jeśli masz kłopoty z „odpaleniem” filmu, wejdź tutaj
Mimo problemów z jednym z instrumentów (jeden z muzyków grał na pożyczonym kontrabasie), koncert wywołał żywą reakcję publiczności. Dotychczas joikowanie kojarzyło mi się raczej z damskimi wokalami Innuitów, którzy w ten sposób oddawali hołd żywiołom i naturze. Tym razem było nieco inaczej. Muzyka Lapończyków, czyli ludów wędrownych żyjących z tego, czym obdarza ich przyroda, przenika się z inną muzyką z Północy. Granica występowania Lapończyków kończy się tam, dokąd mogą dojść renifery. Torgeir dodatkowo czerpie z muzyki ludów Syberii: podczas niektórych utworów słychać było niemal wiatr wiejący przez tundrę. Doskonały występ zakończony wymuszonym bisem zjednał sobie trójmiejską publiczność.
Dźwięki Północy: Torgeir Vassvik, RO:TORO - Playlista
RO:TORO (Estonia)
To zespół sięgający do dudziarskich tradycji swego kraju. Filar grupy stanowią dwie znakomite artystki, mistrzynie gry na dudach. Tradycyjne elementy muzyczne poszerzone zostały o brzmienie jazzowe (saksofon) i rockowe (gitara). Co ciekawe, w Estonii jest więcej artystów wybierających te – wydawać by się mogło instrumenty charakterystyczne tylko dla Szkocji (m. in. VAGILASED, czy Triinu i Anu Taul). Nic bardziej błędnego. Dudy są znane w całej Europie. Niektórzy nawet twierdzą, że wynaleziono je w Wielkopolsce. Innym, niezwykle ciekawym instrumentem, są bębny wodne – zestaw perkusyjny własnego pomysłu tworzony z misek napełnionych wodą i wkładanych jedna w drugą. Kapelę tworzy 5. muzyków. Kilka miesięcy temu dołączył do nich gitarzysta, dzięki czemu ich muzyka jest bardziej ożywiona, można śmiało rzec – rockowa. Muzycy przyznają się do korzystania z korzeni (m. in.: Ants Taul, Celia Roose, Michael Brecker, Trilok Gurtu, Richard Bona, Pat Metheny). Poza tradycyjnym graniem, od samego początku, kiedy grupa miała problem z mikrofonem, opowiadała o swoich doświadczeniach związanych z Polską, co bawiło publiczność. Pod koniec koncertu dziewczyny z dudami zeszły ze sceny i przeszły wśród publiczności, grając i powodując jeszcze większy aplauz. Tego dnia nie było zimno, a Sandra i Catlin wystąpiły na bosaka. Perkusista Silver okazał się też być wokalistą obdarzonym niezwykłym, jak na swój młody wiek, głosem. Utwór „Ajge jem pa” wywołał ciarki. Jego głos brzmiał bardzo ciekawie i tajemniczo. Ale cały występ utrzymany był w nieco luźniejszej atmosferze, co widać podczas wykonywania utworu „Hiidlase Vene Kamaaruska” :
Dźwięki Północy: RO:TORO, Torgeir Vassvik - Playlista
RO:TORO Dźwięki Północy Gdynia Gazeta Świętojańska
Dźwięki Północy RO:TORO, Hiidlase Vene Kamaaruska . Jeśli masz kłopoty z „odpaleniem” filmu, wejdź tutaj
RO:TORO wystąpili w składie:Sandra Sillamaa - Estonian bagpipe, Cätlin Jaago - Estonian bagpipe, Silver Sepp – Percussions, Marko Mägi – Saxophones.
Więcej na: rootoro.mcp.pri.ee
Muzyka łotewska i lapońska nie jest u nas zbyt popularna , choć coraz więcej kapel dociera do północnej Polski. Odbywa się też dużo ciekawych wydarzeń. Już niedługo, na początku września, w Gdańsku wystąpi litewska grupa folkowo-metalowa Zavarinis. Oto ich najnowsze dokonania:
Zalvarinis Gdynia Gazeta Świętojańska
Zalvarinis, Krapas. Jeśli masz kłopoty z „odpaleniem” filmu, wejdź tutaj
Gazeta Świętojańska będzie starała się informować o takich nietuzinkowych występach naszych Czytelników. Tego typu koncerty to wspaniała zabawa niezależnie od wieku, rozwijająca gusta muzyczne i nie znająca granic.
XXIX FESTIWAL MUZYKI INSPIROWANEJ FOLKLOREM DŹWIĘKI PÓŁNOCY
29th Festiwal of Music Inspired by Folklore „Sounds of the North”, 29 lipca – 02 sierpnia 2008, Centrum św. Jana, Gdańsk, ul. Świętojańska 50
Program:
29 lipca – 01 sierpnia 2008
Bałtyckie Warsztaty Tańców Tradycyjnych „Dźwięki Północy”
Warsztaty z udziałem instruktorów – muzyków i tancerzy – z Danii, Szwecji i Estonii.
31 lipca 2008
19.00, Centrum św. Jana
HABADEKUK (Fionia/ Dania)
KAPELA ZE WSI WARSZAWA (Mazowsze, Podlasie/ Polska)
1 sierpnia 2008
17.30, Centrum św. Jana
ISHMORAT ILBAKOV (Baszkiria/Rosja)
19.00, NOC TAŃCA – finał warsztatów - otwarta zabawa przy tradycyjnej muzyce tanecznej
2 sierpnia 2008
19.00 Centrum św. Jana
TORGEIR VASSVIK (Laponia/Norwegia)
RO:TORO (Wschodnia Estonia)
Zapowiedź:
5 sierpnia 2008 19.00, Centrum św. Jana Spektakl Beaivváš Sámi Teáhter (The Norwegian National Sami Theatre Company).
Imprezą towarzyszącą Festiwalowi jest spektakl lapońskiego teatru BEAIVVAS pt:. "The Frost-haired and the Dream-seer" (5.08.2008) w Centrum Św. Jana. Impreza odbywa się w ramach 27. Światowego Kongresu Skandynawistów (organizowanego przez Katedrę Skandynawistyki Uniwersytetu Gdańskiego i Fundację Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego). Spektakl, oparty na jedynej sztuce wielkiego lapońskiego poety Nilsa Aslak Valkeapää (1943-2001), zrealizowany został w konwencji japońskiego teatru No. W przedstawieniu pojawiają się sekwencje spinające i komentujące tekst, zainspirowane muzyką i ruchem scenicznym stworzonymi przez autora sztuki. Więcej na:
Tekst i wideo: Tomek Wilary
