Tekst: KRZYSZTOF CIBOR

Co jest najważniejsze dla ekonomii społecznej?

W dokumencie Izba Przedsiębiorstw Społecznych przy OFOP a Projekt Długofalowej Polityki Rozwoju Ekonomii Społecznej czyli spór – społeczna czy administracyjna wizja ES członkowie izby jako najistotniejsze dla rozwoju ekonomii społecznej w Polsce, wymienili następujące czynniki:

    rozwój usług społecznych na rynkach lokalnych
    rozszerzenie stosowania klauzul społecznych
    rozszerzenie interwencji publicznych
    tworzenie sprzyjającego otoczenia prawnego
    zmiany w postawach
    zmiany wizerunku ekonomii społecznej
    rozwój współpracy podmiotów ekonomii społecznej z samorządem
    rozwój współpracy wewnątrz sektora.

Jednocześnie uznali, że zmiany prawne (w tym planowana ustawa o przedsiębiorczości społecznej) niekoniecznie będą miały pozytywny wpływ na sektor, a znacznie ważniejsze od nowelizacji i nowych aktów prawnych jest dbanie o stabilność i przewidywalność prawodawstwa.Inne istotne założenie członków izby mówi, że choć zmiany postaw wobec sektora są kluczowe dla jego rozwoju, to jednak są trudne do sterowania i bardzo czasochłonne. W związku z tym izba w dalszych pracach nie zajmowała się tymi dwoma aspektami – prawnym i świadomościowym. Pozostałe czynniki zostały zgrupowane w trzy możliwe scenariusze rozwoju przedsiębiorczości społecznej w Polsce.

Lokalnie i społecznie

Pierwszy scenariusz został nazwany „Lokalnie i społecznie”. Zakłada on przede wszystkim oparcie na działaniach zakorzenionych w społeczności lokalnej i nastawienie na lokalny rynek.
Aby scenariusz ten został zrealizowany musi nastąpić rozwój usług na rynku lokalnym, popularyzacja mechanizmu klauzul społecznych, rozwój interwencji publicznych i współpracy z samorządem. Ważne jest też, aby powstawało jak najwięcej przedsiębiorstw nastawionych na realizację celów społecznych i wykorzystanie potencjału społeczności lokalnej.Autorzy dokumentu zauważają, że lokalność ekonomii społecznej nie dotyczy jedynie obszaru działania, ale również źródeł finansowania. Z tego wynika, że do rozwoju przedsiębiorczości społecznej według scenariusza „Lokalnie i społecznie” niezbędne jest rozbudzenie lokalnego popytu na usługi PES. Kluczowe znaczenie ma tu postawa władz lokalnych, które mogą być bardzo ważnym klientem PES i przez to gwarantem ich rozwoju.

Ekonomia na miarę

Drugi scenariusz, nazwany „Ekonomia na miarę” zakłada oparcie na usługach i produktach odpowiadających potrzebom nabywców i możliwościom usługodawców oraz wytwórców.Czynniki odpowiadające za powodzenie tego scenariusza to zmiany wizerunku ekonomii społecznej, samoświadomość przedsiębiorstw ekonomii społecznej, większa specjalizacja PESów w określonych produktach i usługach oraz wzmocnienie konkurencyjności.W tym scenariuszu autorzy dokumentu zwracają uwagę, że kluczowe dla przyszłości ekonomii społecznej jest to, czy jej podmioty będą w stanie dostarczać usługi i towary odpowiedniej jakości.
W tym kontekście do sukcesu przedsiębiorstw społecznych z jednej strony potrzebna jest zmiana na poziomie przedsiębiorstw społecznych, z drugiej strony – w społecznym odbiorze ekonomii społecznej i jej oferty.

Razem skuteczniej

Trzeci scenariusz nazywa się „Razem skuteczniej”. Opiera się on na partnerstwie i solidarności oraz zaufaniu jako sposobie zdobywania przewag rynkowych.Główne czynniki tego scenariusza to rozwój współpracy wewnątrz sektora, umiejętność wykorzystania przez przedsiębiorców społecznych niekomercyjnych przewag rynkowych i zasady pomocniczości do przejmowania nowych obszarów od samorządu i biznesu.Ten scenariusz opiera się na założeniu, że w gospodarce społecznej obowiązują inne zasady funkcjonowania niż w „konwencjonalnym” biznesie. Do rozwoju gospodarki społecznej potrzebne silne wzajemne powiązania, sieci i współpraca w ramach sektora.

Taki scenariusz można zrealizować jedynie w oparciu o ilościowy rozwój sektora oraz zastąpienie konkurencji współdziałaniem.
Autorzy dokumentu zauważają, że powyżej zakreślone trzy scenariusze nie wykluczają się wzajemnie, wymagają jednak działań w stosunku do różnych grup interesariuszy.

Więcej na [ekonomiaspoleczna.pl]