Sz. P.
Prof. Andrzej Kraszewski
Minister Środowiska


Szanowny Panie Ministrze,
40 -lecie podpisania Konwencji Ramsarskiej (Konwencja o obszarach
wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko
życiowe ptactwa wodnego) jest okazją do zwrócenia uwagi na fakt, że lista
Obszarów Wodno-Błotnych o Znaczeniu Międzynarodowym, zgłoszonych przez
Polskę do tzw. spisu Ramsar, o którym mowa w Art. 2 Konwencji, pozostaje
nieadekwatna do walorów przyrodniczych ekosystemów mokradłowych Polski.

Polska lista obszarów Ramsar (ostatnio rozszerzona w 2002 roku) liczy
zaledwie 13 obiektów: Rezerwat przyrody Jezioro Łuknajno, Park Narodowy
Ujście Warty , Rezerwat przyrody Jezioro Karaś, Rezerwat przyrody Jezioro
Siedmiu Wysp, Rezerwat przyrody Świdwie, Biebrzański Park Narodowy,
Słowiński Park Narodowy, Rezerwat przyrody Stawy Milickie, Narwiański Park
Narodowy, Poleski Park Narodowy, Wigierski Park Narodowy, Rezerwat
przyrody Jezioro Drużno, subalpejskie torfowiska w Karkonoskim Parku
Narodowym. Kontrastuje to z 28 obszarami na niewielkich przecież Węgrzech,
14 obszarami w maleńkiej Słowacji, 34 obszarami w Niemczech, 50 obszarami w
Holandii, 38 w Danii, 168 w Wielkiej Brytanii .

Od 2005 r., decyzją 9CoP Konwencji Ramsar, obowiązują nowe, zaktualizowane
kryteria uznawania obszarów wodno-błotnych za mokradła o znaczeniu
międzynarodowym, co powinno być potwierdzone zgłoszeniem ich do spisu
Ramsar. Według tych kryteriów, jeszcze kilkadziesiąt dodatkowych obszarów
mokradłowych w Polsce powinno być zgłoszonych do spisu.

W 2009 r. na zamówienie Ministra Środowiska opracowana została "Czerwona
lista obszarów wodno-błotnych w Polsce", będąca próbą zastosowania
aktualnych kryteriów Ramsar do mokradeł Polski. Lista ta objęła 43 obiekty,
które spełniły przedmiotowe kryteria.

Wnioskujemy więc o podjęcie prac nad zgłoszeniem nowych polskich obszarów
mokradłowych do Spisu Ramsar, a także o pełne spożytkowanie przedmiotowego
opracowania. Sugerujemy też, że "Czerwona lista obszarów wodno-błotnych w
Polsce" nie powinna pokrywać się kurzem w szufladach pana urzędu, a
zasługuje na spopularyzowanie - w formie wydania drukiem bądź udostępnienia
w ramach serwisu internetowego, tak samo udostępniony został choćby katalog
obiektów geoturystycznych. Mokradła i ich przyroda są cennym elementem
polskiego dziedzictwa przyrodniczego - powinniśmy być z nich dumni.

Propozycja ta jest podtrzymaniem naszego postulatu "40 obszarów na 40-lecie
Konwencji Ramsar", jaki przekazaliśmy już Generalnemu Dyrektorowi Ochrony
Środowiska 7 kwietnia 2010 r. (w odpowiedzi na jego zapytanie dotyczące form
obchodów 40-lecia Konwencji).

Dla przykładu, uważamy że do spisu Ramsar powinny być jak najszybciej
zgłoszone następujące obiekty:

1. Torfowiska Orawsko-Nowotarskie: unikatowy w skali Europy Środkowej
kompleks torfowisk górskich i podgórskich, z doskonale wykształconymi
kopułowymi torfowiskami wysokimi, a także wraz z elementami kulturowymi
związanymi z eksploatacją torfu.

2. Dolina Rospudy: jedno z najlepiej zachowanych w naszej części Europy
torfowisk soligenicznych z roślinnością mechowiskową, którego ocalenie przed
zniszczeniem przy budowie obwodnicy Augustowa stało się szeroko znane w
świecie i jest symbolem pozytywnych przemian, jakie dokonały się w Polsce w
podejściu do ochrony środowiska.

3. Torfowiska Gór Izerskich: unikatowy w Europie, transgraniczny z Republiką
Czeską kompleks torfowisk górskich; grupujący pełną sekwencję i
zróżnicowanie torfowisk górskich w różnych położeniach topograficznych: od
wysoko położonych torfowisk grzbietowych, przez torfowiska stokowe, po
rozległe torfowiska dolinowe. Do spisu Ramsar ten obiekt mógłby być włączony
przez poszerzenie zakresu obszaru "subalpejskie torfowiska w Karkonoskim
Parku Narodowym".

4. System rzeczno-jeziorny zlewni Drawy: jeden z najlepiej zachowanych w
Europie Środkowej system rzek włosienicznikowych (siedlisko przyrodnicze
3260) o charakterze zbliżonym do naturalnego, oraz unikatowy obszar
występowania wszystkich czterech podstawowych ekologicznych typów
troficznych jezior: oligotroficznych jezior lobeliowych, mezotroficznych
jezior ramieniowych, jezior eutroficznych oraz jeziorek dystroficznych.
Rdzeniowa części tego potencjalnego obszaru jest chroniona jako Drawieński
Park Narodowy.

5. Dolina Środkowej Wisły: jedna z ostatnich dzikich rzek na kontynencie
europejskim, płynąca naturalnym korytem o roztokowym charakterze, tworząca
stale nowe odgałęzienia, wyspy, odsypiska i rozlewiska. Obszar o wyjątkowych
walorach ornitologicznych.

6. Mokradła Borów Dolnośląskich: Zespół rozproszonych obiektów w Borach
Dolnośląskich - kompleks stawów rybnych i mokradeł, odpowiednik położonego o
niemieckiej stronie obszaru Ramsar Peitzer Teichgebiet. Wybitne w skali
środkowej Europy skupienie gatunków torfowiskowych o atlantyckim typie
zasięgu, w tym populacja wrzośca bagiennego, olbrzymie populacje przygiełki
brunatnej i rosiczki pośredniej.

7. Pojezierze Bytowskie: obszar najgęstszego na niżu Europy skupienia
torfowisk kotłowych, gromadzący silne zasoby flory i fauny torfowiskowej.
Dotykowo skupienie oligotroficznych jezior lobeliowych w pobliżu południowej
granicy ich europejskiego zasięgu geograficznego.

8. Zachodniopomorskie Torfowiska Bałtyckie: Zespół rozproszonych na Pomorzu
(woj. zachodniopomorskie) kopułowych torfowisk wysokich typu bałtyckiego,
na południowej granicy europejskiego zasięgu tego typu torfowisk. Obszar
powinien składać się z czterech osobnych obiektów - najlepiej zachowanych
torfowisk bałtyckich w kraju: Bagno Kusowo, Janiewickie Bagno, Słowińskie
Błota, Warnie Bagno

9. Dolina Dolnej Odry i Zalew Szczeciński: Ujściowy odcinek Odry z
Międzyodrzem, Zalewem Szczecińskim, ramionami ujściowymi, wsteczną deltą
Świny. Unikatowy kompleks ekosystemów hydrogenicznych związanych z rzeką,
unikatowy zalew o charakterze przejściowym między wodami śródlądowymi a
morskimi.

10. Kompleks Jeziora Mamry: Najlepiej zachowany fragment Wielkich Jezior
Mazurskich. Jest to największy pod względem objętości (ok. 1,1 km3) kompleks
wód śródlądowych w Polsce.

Pozostałe obiekty ujęte na "Czerwonej Liście obszarów wodno-błotnych w
Polsce", i tym samym zasługujące na rozważenie co do ich zgłoszenia do spisu
Ramsar, to:
11. Ujście Wisły i Zalew Wiślany
12. Dolina Środkowej Warty
13. Dolina Sieniochy
14. Jeziora Wdzydzkie
15. Dolina Rurzycy
16. Dolina Słupi
17. Dorzecze Krutyni
18. Mokradła Pniewskie
19. Jezioro Brenno
20. Doliny Pliszki i Ilanki
21. Ostoja nad Brdą (Wielki Sandr Brdy)
22. Mysie Jeziora
23. Ostoja Zapceńska i Sandr Brdy - część północna
24. Ujście Odry
25. Pradolina Warszawsko-Berlińska
26. Torfowisko Zocie
27. Dolina Debrzynki
28. Dolina Leniwej Obry
29. Błota Rakutowskie
30. Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski
31. Torfowisko Gązwa
32. Zatoka Pomorska
33. Jezioro Miedwie
34. Pojezierze Myśliborskie
35. Dolina Radwi
36. Źródliska Flinty
37. Torfowisko Rzecińskie
38. Okonek
39. Wody Suwalskiego Parku Krajobrazowego
40. Mętne
41. Torfowiska pod Zieleńcem
42. Stawy Łężczok

Kilka innych obszarów - np. Rzeka San, Zatoka Pucka, Łęgi w dolinie
Środkowej Odry - także spełnia kryteria Obszaru Wodno-Błotnego o Znaczeniu
Międzynarodowym i oczekuje na opracowanie.
Liczymy, że podejmie Pan decyzję o zainicjowaniu prac nad rozszerzeniem
polskiego wkładu do listy obszarów wodno-błotnych o znaczeniu
międzynarodowym.

Świebodzin, 2 lutego 2011 r
(Międzynarodowy Dzień Mokradeł)

Robert Stańko
Prezes Klubu Przyrodników