Sąsiedzi

Pamięci zamordowanych 29 stycznia 1944 r. przez zbrojny  oddział sowiecko-żydowski mieszkańców polskiej wsi Koniuchy*

 
Tego pola już nie obsieję,
Wiatr wiosenny uczyni to za mnie.
Rozrzucając me prochy z nadzieją,
Że się płodnym okażą ziarnem.

Pod Twym krzyżem nie zapalę świeczki,
By dziękować Panu za urodzaj.
Na tym krzyżu oprawcy Cię wlekli,
Boże, byś siłę uświęcił ognia.

Nie dosypię wam w stajni obroku,
Przyjaciele codziennego trudu.
W tej wędrówce od świtu do zmroku,
Bat was  oprawców pogania  z Bundu**.

Nie zaczerpnę już  twej wody rzeko,
By ochłodzić się podczas orki.
Na twych kamieniach ,drogo, nie staną
Moje strudzone wędrówką stopy.

A ty Chaimie Lazarze czy żagwie
Wciąż płonące pod chaty podkładasz?
Strzelasz do cieni skaczących z okien
Chełpiąc, że zabiłeś sąsiada?

Tego pola już nie obsieję,
Nieuprawiane zarośnie chwastem.
Przy tym płocie już nie wychylimy
Chaimie, szklaneczki za zdrowie nasze.

                 *   *   *
              
Koniec stycznia. Jeszcze rok do śmierci wojny,
Która dziś zakończy się dla wsi Koniuchy.
Puszcza Rudnicka jak do komunii strojna,
Drzew batalion w białym szynelu puchu.

Wtem ruszyły. Tyralierą idą drzewa.
Pochylone, jakby mroźną nocy taflę
Chciały rozbić, by się rzucić w świtu odmęt.
Język ognia liże uśpioną chatę.
Huk wybuchu, po nim drugi i następne.
Sen się rozprysł na płonące żagwie jawy.
Czy zdążymy? Ja już biegnę- biegnij prędzej!
Nie zdążyli.  Samael***  świt rozkrwawił.

Widzę,  ginie Jankowska od kuli
Wystrzelonej przez Chaima Lazara,
Synka do martwej piersi swej tuląc.
Wujku!- dziecko wyciąga rączki,
Lecz ten przeżyć mu nie pozwala.
Chwyta dziecko- w płonący snop siana
Rzuca- rozkaz z nieludzkim krzykiem
Powtarzając: Nic, co się rusza,
Ani nikt nie ma prawa ujść  z życiem!
Biegnie Parwicka w kierunku lasu.
Tam ją Jakub Prenner wypatrzył,
Głowę kamieniem w miazgę zmieniając.
Żyd oszczędny: Kul dla wszystkich nie starczy!

Dopalają się ostatnie chaty.
Ślady rzezi łuna słońca oświetla.
Trup przy trupie z odzieży obdarty,
Żyd pijany między nogi im strzela.
Trwa zabawa: Patrzcie jak podrygują
Polaczkowie przy każdym wystrzale !
Dusze ich nieostygłe się snują
W dans macabre. Trwa upiorny balet.

Krąży pijana krwią, samogonem,
Gwałtem , banda żydowskich złodziei,
Spośród popiołów wygrzebując
Wszystko, co blaskiem złota się mieni.
Dobrze wiedzą, kto złoto posiadał-
Wielu-mieszkańcy wsi ukrywali,
Przed Niemcami broniąc sąsiada.
Taką za to zapłatę  dostali.

Nieprzytomna leżę do wieczora
W rowie, gdzie mnie znaleźli krewni.
Opowiadać? - Czy ktoś pojąć zdoła?
Nie, świat woli o zbrodni nie wiedzieć.
Skoro zbrodniarz Gernikas Zimanas*
Nosi polski najwyższy order,
Virtuti Militari plugawiąc,
Kto uwierzy w tak potworną zbrodnię?

Świat nie wierzy, że można ofiarą
Być i katem jak Chaim Lazar,
Że „wybitną operacją bojową”*
Można nazwać zabójstwo sąsiada.
               
                  *   *   *
Nie siądziemy już Chaimie pospołu
W karczmie, żartem słodząc życia dramat.
Wtedy dzielił nas tylko blat stołu,
Teraz pamięć - niezabliźniona rana.

 *- Koniuchy, wieś w rejonie solecznikowskim, dzisiaj Litwa dawniej II RP., która została  29 stycznia 1944 r. zrównana z ziemią przez oddział partyzantów sowieckich składający się z Żydów,  uratowanych  z getta kowieńskiego. Wieś została otoczona a następnie spalona zaś mieszkańcy w bestialski sposób wymordowani. Jedyną „winą” mieszkańców wioski było to, ,że mieli dość codziennych rabunków oraz gwałtów dokonywanych przez rozbestwione żydowskie i sowieckie bojówki i zaczęli organizować samoobronę. Podczas zbrodniczej akcji zamordowano około 50. mieszkańców wioski, mężczyzn, kobiety, starców i niemowlęta. Z 85. domów uratowały się tylko cztery. Akcją dowodzili Jakub Prenner i Samuel Kaplinsky. Gernikas Zimanas, dowódca Południowej Brygady Partyzanckiej, który miał nadzór nad zbrodnią w Koniuchach  został przez komunistyczne władze Polski Ludowej odznaczony orderem Virtuti Militari. Chaim Lazar, uczestnik pacyfikacji wsi  w swojej książce „Destruction and Resistance” wydanej w Nowym Jorku w 1985 roku nazwał zbrodnię w Koniuchach: wybitną operacją bojową  Warto, byśmy w przededniu rocznicy tej zbrodni zastanowili się nad słowami Tomasza Grossa: czy można być równocześnie prześladowcą i ofiarą ?

** Bund-lewicowa organizacja żydowska  współpracująca w czasie II wojny światowej z sowieckim okupantem.

*** Samael- w tradycji żydowskiej anioł śmierci.

Ucho Gdynia Gazeta Świętojańska

XX Pielgrzymka Suwałki - Wilno, Koniuchy - pamiętamy . Jeśli masz kłopoty z „odpaleniem” filmu, wejdź tutaj