13 stycznia 2011r., godz. 19.00, Krytyka Polityczna
wstęp wolny
Zmiany w postindustrialnych miastach w wyniku transformacji ustrojowej doprowadziły do wzrostu procesu pauperyzacji. Dysproporcja między bogatą i biedną ludnością miejską spowodowała marginalizację i wykluczenie pewnych grup społecznych. Co za tym idzie pewne fragmenty przestrzeni miejskiej, nie leżące w centrum zainteresowania władz miejskich, zaczęły popadać w ruinę. Zapomniane i obumarłe budynki stanowią przykry przykład problemu systemu kapitalistycznego, który nie daje możliwości równego rozwoju dla wszystkich warstw społecznych. Inicjatywy programów rewitalizacyjnych stanowią próbę pomocy dla ludzi wystawionych poza nawias życia społecznego. Ludności, której bez wsparcia zewnętrznego ciężko jest wydobyć się z ciężkich warunków egzystencji, w którą popadli. Przestrzeń miejska to obywatele, dewastacja jej fragmentów tworzących kiedyś centrum zgromadzeń stanowi duży problem nie tylko dla władz, ale również dla całej społeczności miejskiej. Ważny głos w tej kwestii stanowi film Krzysztofa Nowickiego Basen. Mówiący krzykiem o potrzebie interwencji w miejscach, które straciły serce miejskiej egzystencji.
Na tej podstawie Joanna Bober opowie jak, zmieniająca się struktura społeczna, sposób spędzania czasu, potrzeby lokalnej zbiorowości, zmiana stosunku do krajobrazu, konieczność usunięcia wszelkich barier komunikacyjnych, nowe możliwości techniczne i technologiczne wymogły zmianę procesu projektowego i estetyki architektury. A Jacek Niegoda przedstawi sytuację byłych pracowników stoczni gdańskiej, z zastrzeżeniem specyficznej roli terenów postindustrialnej przestrzeni stoczniowej.
Tytułowy basen przy ul. Nakielskiej w Bydgoszczy jest miejscem, które łączy pokolenia. Zarówno osoby starsze, z sentymentem wspominające czasy jego świetności jak i młodzi, dla których była pływalnia stała się enklawą wolności, ucieczki od skomercjalizowanej przestrzeni życia codziennego, otwarcie mówię o swoim niezadowoleniu z kapitalistycznej rzeczywistości, w której przyszło im żyć. Basen znajdujący się obecnie w prywatnych rękach to symbol upadku idei. Zarośnięty, zdewastowany, opuszczony jest przykładem obumierania części tkanki społecznej, która w świecie wolnego rynku została zepchnięta na margines życia społecznego.
Historia miejskiej pływalni w Bydgoszczy to pretekst do głębszej refleksji nad czasami i systemem, w którym przyszło nam żyć. Emeryci, renciści wspominają basen, jako miejsce odpoczynku od trudu pracy dnia codziennego, spotkań ze znajomymi i niekończących się rozmów. Dla reżysera basen stanowi miłe wspomnienie z dzieciństwa, kiedy miejsce to przyciągało tłumy. Współcześnie młodzież alternatywna znajduje na tym terenie chwile spokoju. Pozorna różnica pokoleń nie stanowi problemu, w kwestii oceny dzisiejszej sytuacji polityczno-społecznej. Wszyscy bohaterowie jednogłośnie negatywnie oceniają proces transformacji ustrojowej, który poza pozorną wolnością nie zmienił znacząco standardu ich życia. Twórca ukazuje nam, że miejsc podobnych do bydgoskiego basenu jest wiele, w każdym z miast Polski, a co za tym idzie, również liczba ludzi wyalienowanych poza system społeczny stanowi coraz większy odsetek. Te piękne „wczorajsze” fragmenty przestrzeni miejskiej, niegdyś tętniące życiem, dziś stanowią smutne relikty przeszłości. W takich miejscach nadmuchany balon ludzkich marzeń związany z nowym systemem, który został wprowadzony w naszym kraju po 1989 r., w brutalny sposób zostaje przekłuty przez rzeczywistość dnia codziennego, która tym marzeniom zaprzacza.
Krzysztof Nowicki (1980) – reżyser. Pomysłodawca i założyciel grupy filmowej „Stealtheapple”. Obecnie działa w grupie „KolorOFFon” założonej w 2008 roku, która specjalizuje się w filmach dokumentalnych oraz propaguje autorskie kino krótkometrażowe poprzez regularne pokazy w klubie „Mózg” w Bydgoszczy. Twórca m.in. takich obrazów jak: Najstarszy człowiek świata, Reggae to moje życie, Iść przez życie bez pośpiechu czy nagrodzonego ostatnio Basenu.
Jacek Niegoda (1972) – twórca filmów wideo i akcji artystycznych. W latach 1991-1998 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, w pracowni prof. Grzegorza Klamana oraz w Pracowni Intermedialnej prof. Witosława Czerwonki. Współpracował z Galerią Wyspa oraz Otwartym Atelier w Gdańsku, następnie przekształconym w Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia”. Współzałożyciel Fundacji Wyspa Progress. W 2005 roku otrzymał honorowe wyróżnienie na 11. Międzynarodowym Biennale Sztuki Mediów WRO 05 we Wrocławiu. Mieszka i pracuje w Gdańsku. W 1995 roku razem z Mikołajem Robertem Jurkowskim, Rafałem Ewertnowskim, Piotrem Wyrzykowskim, Maciejem Sienkiewiczem i Arturem Kozdrowskim założył Centralny Urząd Kultury Technicznej (CUKT). W 2000 roku był jednym z pomysłodawców i autorów projektu i postaci Wiktorii Cukt - wirtualnej kandydatki na prezydenta Polski.
Joanna Bober (1972) – architektka, magistra, inżyniera ukończyła Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej. Napisała pracę dyplomową pod okiem prof. dr hab. inż. arch. Romany Cielątkowskiej, o tytule: „Aspekt architektoniczny rewitalizacji. Kwartał zabudowy na Starym Mieście w Pasłęku”. Praca została wyróżniona w Konkursie PKN ICOMOS im. Profesora Jana Zachwatowicza, jako prace dyplomowe z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego 2010.
„Basen”
reż. Krzysztof Nowicki
prod. Polska 2010, 11’ min
Nagrody:
2010 – wyróżnienie na 43. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym POL-8 im. Józefa Milki w Polanicy.
2010 – wyróżnienie na 4. SuperOrbitalnym Festiwalu Filmów Amatorskich (SOFFA) w Olsztynie.
