Deski i trzy kolory według Korsunovasa. "Sen Nocy letniej" i "Hamlet" Oskaro Korsunovo Teatras
Katarzyna Wysocka
Podczas XIV Międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego mogliśmy obejrzeć aż trzy spektakle przygotowane w oparciu o tekst „Snu nocy letniej” i 4 spektakle, które korzystały z przekładów „Hamleta”. Każde z wystawień odmienne w formie i ekspresji, z tendencją do konfrontacji słowa i gestu oraz uwypuklania szczegółów, ale nie zawsze trafnie wybieranych, bo nieczytelnych. Oskraras Korsunovas, znany z niekonwencjonalnych pomysłów, nie zawiódł publiczności, pokazując dwa powszechnie dyskutowane przedstawienia . Mimo że „Sen nocy letniej” miało premierę w październiku 1999 roku, a „Hamlet” w listopadzie 2008 roku, widownia wyraźnie została podzielona na zwolenników i sceptyków, zadających pytanie: po co to wszystko? Teatr stał się więc miejscem nie pozbawionych sensu dyskusji o kreacji.
Ucho Gdynia Gazeta Świętojańska
Sen nocy letniej OKT / Vilnius City Theatre na XIV Festiwalu Szekspirowskim . Jeśli masz kłopoty z „odpaleniem” filmu, wejdź tutaj
„Sen nocy letniej” to przedstawienie w warstwie tekstowej wierne literackiemu pierwowzorowi, z zachowaną kompozycją dramaturgiczną. Postaci przykładnie ulegają kaprysom Oberona i czarom, ustawiając się w kolejce po własne szczęście. Świat przedstawiony nabiera jednak w całości charakteru bajkowego i tajemniczego nie tylko przez kontekst iluzoryczności prezentowanej u Szekspira. Niecodzienny, choć przewidywalny ruch sceniczny, jednakowe stroje, uporządkowana rytmiczność wprowadzają pewnego rodzaju niepokój, bliski zabiegom baśniowym. Reżyser poprzez wystukiwaną powtarzalność gestów próbował pokazać wariacje znaczeniowe tego dramatu. Aktorzy za podstawowy środek wyrazu mieli wyłącznie deskę rozmiarami zbliżoną do wielkości ciała, z którą się nie rozstawali. Ekspresja ciała i deska to podstawowe składniki gry aktorskiej w spektaklu Korsunovasa. Tekst, aktor i rekwizyt stali się podrzędni wobec poszukiwań sensu, jaki można było wydobyć przez współgranie tych trzech składników w jednym czasie. Korsunovas pozwolił sobie na matematyczną wręcz dokładność choreograficzną, trzymając w odpowiednich ramach cały spektakl. Sceny zbiorowe z deskami przypominały żołnierską musztrę paradną, choć okraszone muzycznymi wstawkami, nasuwały skojarzenia o przygotowaniach do jakiejś wojny. Indywidualne „manewry” z deską przybierały charakter uważnego gestu, który prowadził do kontaktu z …inną deską. Deska jako platforma, miejsce spotkania, wyspa, granica, podręczny rekwizyt, odbicie, przedłużenie słowa czy drugie ja – to chyba wszystkie dostrzeżone interpretacje. Dzięki desce można było się schować, zmaleć czy urosnąć, porównywać się z kimś bez kompleksów i sprawnie się separować.
Obok podziwu, z jakim patrzyło się na sprawność i płynność ruchów aktorów z „przyrosłą” do nich deską, niezmiennie narzucało się pytanie o sens. Być może prowokacja formalna to jedyny pomysł Korsunovasa, aby przyjrzeć się dziełu Szekspira, lekkiemu i wesołemu. A być może widz pozbawiony wielości scenicznych znaków i tym samym zaprogramowanym skojarzeniom, mógł swobodniej podróżować w głąb siebie? Po jakimś czasie ta podróż stawała się monotonna i zbyt zaplanowana, aby można było mówić o podróży życia.
Ucho Gdynia Gazeta Świętojańska
Hamlet OKT / Vilnius City Theatre na XIV Festiwalu Szekspirowskim-ukłony . Jeśli masz kłopoty z „odpaleniem” filmu, wejdź tutaj
„Hamlet” litewskiego rewolucjonisty sceny (jak szczycą się go nazywać w kraju) mimo że tworzony 9 lat później niż „Sen nocy letniej” opiera się zasadniczo na tym samym inscenizacyjnym pomyśle. Wykorzystując przede wszystkim jeden rekwizyt-tym razem toaletkę garderobianą-aktorzy odgrywają sztukę o braterskim morderstwie i zrodzonym z niego nieszczęściu. Jest oczywiście determinacja postaci, by szukać jednoznacznych prawd o świecie widzianym przez pryzmat własnego odbicia, jest dramat odrzucenia własnego szczęścia dla szukania sprawiedliwości, pojawia się wiodące retoryczne pytanie – kim jestem? Są trzy kolory, w których poruszać się przyszło postaciom tragedii. Kolor czarny jest wiodący, biel i czerwień mają także swoje kwestie. Biały oznacza zarówno niewinną ofiarę; w śnieżnobiałą, atłasową suknię ubrana jest Ofelia ( w tej roli interesująca Rasa Samuolytė, radząca sobie doskonale w „Śnie nocy letniej” jako Helena) , ale także tajemniczość, zagrażające zło, podstęp, chciwość, śmierć, co ożywione zostało przez ogromnych rozmiarów mysz; aktorzy nakładają również biały podkład na twarz. Pojawiający się stopniowo kolor czerwony zapowiada przelew krwi, zdradę i cierpienie. Garderobiane lustra potęgują odbiór tych kolorów, lecz także zwielokratniają wrażenie zaplanowanych teatralizacji i sztuczności. Aktorzy poświęcają dużo uwagi na montowanie scenografii składającej się wyłącznie z luster. Precyzja ma tu zasadnicze, lecz nie do końca zrozumiałe znaczenie. Wielofunkcyjność toaletki pozwala na wykorzystanie nie tylko luster, ale także szuflad z umieszczonymi tam świetlówkami. Światło jest zresztą zasadniczym składnikiem języka Korsunovasa. Ustawia postaci w półcieniu, podświetlone od dołu dla spotęgowania demonizującego charakteru, zamyka przestrzeń światłem.
Foto: Paweł Jóźwiak
Reżyser nie zadbał o zachowanie kompozycyjnej równowagi między wystawieniem a tekstem. Ogołocił drugi akt z wielu scen, zmierzając do tragicznego finału, gdzie w teatralnym geście wszyscy zmywają z twarzy maski. Co denerwowało? Przede wszystkim powtarzalność ruchów i scenografii, zaplanowanych z matematyczną przebiegłością. Hamlet okazał się niewolnikiem konwencji scenograficznej, a nie szekspirowskim kontestatorem. Korsunovas nie zaproponował niczego nowego przy wykorzystaniu tak wielkiej ilości symboli. Jego Hamlet odegrał narzuconą rolę, zamkniętą w dodatkową konwencję teatru w teatrze.
Więcej zdjęć w galerii:
XIV Festiwal Szekspirowski - Hamlet, 08.08.2010 r., Foto: Paweł Jóźwiak
Sen nocy letniej, "VASARVIDŽIO NAKTIES SAPNAS", Oskaro Korsunovo Teatras, reżyseria i choreografia: Oskaras Korsunovas. Premiera: 17.10.1999r.
Hamlet, "HAMLETAS", Oskaro Korsunovo Teatras, reżyseria i scenografia: Oskaras Korsunovas, kostiumy: Agnė Kuzmickaitė , kompozytor: Antanas Jasenka . Premiera: 20.11.2008 r.
Więcej o teatrze w na stronie www.pomorzekultury.pl
