Tramwaj, wiadukt, tablica… A może konkurs im. Brunona Zwarry?

Dariusz Olejniczak

Propozycji inicjatyw, których celem ma być upamiętnienie zmarłego przed rokiem Brunona Zwarry ostatnio nie brakuje. Wśród nich są m.in.: uczynienie gdańskiego pisarza patronem tramwaju, nadanie jego imienia nowemu wiaduktowi na Biskupiej Górce, utworzenie strefy pamięci Brunona Zwarry, wmurowanie tablicy pamiątkowej i opublikowanie dzieł zebranych pisarza (rzecz niezbędna, którą zapowiadał prezydent Paweł Adamowicz i która jest już dopracowywana). To oczywiście nie wszystkie proponowane gesty pamięci i hołdu wobec tego wybitnego gdańszczanina.

https://www.youtube.com/watch?v=GcpxKJSpp5k

Biskupia Górka Brunona Zwarry Jeżeli masz problem z "odpaleniem" filmu, kliknij tutaj.

Mnie najbardziej odpowiada jednak pomysł Jana Hlebowicza z gdańskiego IPN-u, który chciałby ogłoszenia w Gdańsku Roku Brunona Zwarry. Byłaby to jego zdaniem okazja do zaprezentowania opinii publicznej – również turystom z kraju i zagranicy – twórczości Zwarry.

Moim zdaniem byłaby to także okazja do zwołania konferencji poświęconej dorobkowi i życiorysowi Zwarry (ze wszystkim historycznymi, politycznymi i literackimi aspektami). Co za tym idzie – jak to zwykle w przypadku konferencji – byłaby to okazja do wydania publikacji pokonferencyjnej, stanowiącej trwały ślad badawczy obejmujący nie tylko postać i dzieło Zwarry, ale i dzieje Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku oraz ich powojenne losy. Być może w ten sposób udałoby się załagodzić trwający w Gdańsku (i poza nim) od jakiegoś czasu spór o historię, polskość miasta i zachowanie właściwych proporcji między tym, co niemieckie, a tym co nasze w jego dziejach. Może także publikacje, rozmowy i wykłady ułatwiłyby wyłuskanie nowych wątków z gdańskiej, lokalnej przeszłości, wartych uczynienia z nich choćby literackich motywów przewodnich. Może współczesny mit Gdańska odczytany zostałby na nowo?

Pomysł Jana Hlebowicza podoba mi się także z powodu tych możliwych literackich konsekwencji. Niezależnie od niego bowiem, wyobraziłem sobie, że godnym sposobem uhonorowania Brunona Zwarry w Gdańsku byłoby powołanie do życia konkursu literackiego, którego on byłby patronem. To także dobry sposób na trwałe i twórcze uczczenie pamięci wszystkich Polaków żyjących w Wolnym Mieście Gdańsku. Konkurs obejmowałby nowe, napisane na jego potrzeby utwory – powieści, opowiadania, eseje, reportaże literackie, a ich tematem wiodącym byłby oczywiście Gdańsk. Gdańsk historyczny, Gdańsk współczesny, Gdańsk wyobrażony, magiczny i ten realny, codzienny. Myślę, że konkurs powinien mieć formułę biennale organizowanego przez niezależne gremium. Dwa lata to chyba dobry kompromis między potrzebami autorów i organizatorów konkursu. Tym sposobem Gdańsk wzbogaciłby się o literackie wydarzenie, podobnie jak bogatsza stałaby się biblioteka literatury „gdańskiej”. Z pożytkiem dla miasta i jego mieszkańców.

To tylko zarys, o całej reszcie szczegółów można by rozmawiać. Co Państwo na to?

BRUNON ZWARRA (18 X 1919 Gdańsk – 14 VIII 2018 Gdańsk), literat. Syn Wojciecha (4 IV 1890 Stara Sikorska Huta koło Kościerzyny – 26 V 1940 Sachsenhausen, od 1919 w Gdańsku, działacza Polonii gdańskiej). W latach 1929–1935 uczeń ► Gimnazjum Polskiego, od 1935 roku pracował w Emalierni Johannesa Segora we Wrzeszczu, należał do Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej, Zjednoczenia Zawodowego Polaków i KS Gedania. Aresztowany 14 IX 1939, więziony w ► obozie dla Polaków w Nowym Porcie, w ► obozie Stutthof i Sachsenhausen. Zwolniony w 1942, powrócił do pracy w emalierni. Po roku 1945 brał udział w odbudowie zniszczonej emalierni i nadal w niej pracował (nowa nazwa: Zakład Lakierniczo-Emalierski „Gedania”). Od lat 70. XX wieku, za namową ► Mariana Pelczara, zajął się pracą pisarską. Opublikował zbiór 73 relacji o początkach II wojny światowej w Gdańsku Gdańsk 1939. Wspomnienia Polaków gdańszczan (1984), autobiograficzne Wspomnienia gdańskiego bówki (1984–1997) oraz powieści Gdańszczanie (1999–2001) i W gdańskiej twierdzy (2003). W 1997 roku uhonorowany ► Medalem Księcia Mściwoja II. [EK]

Źródło: gedanopedia.pl

Dariusz Olejniczak (1967). Z wykształcenia socjolog, z zawodu dziennikarz. Z Gdańskiem związany od 25 lat. Obserwuje i komentuje rzeczywistość, która jest ciekawa, ponieważ skrzeczy.