Słowo od Organizatorów:
Szanowni Państwo
Gdy słuchamy muzyki dawnych mistrzów, zastanawiamy się często, jak to było, gdy prezentowano ją po raz pierwszy naszym przodkom - jak ona brzmiała, jakich doznawali emocji. Marzymy o tym, aby ona przenosiła nas do tamtych minionych czasów, aby choć na chwilę poczuć się jak rozmiłowany w sztukach wszelakich człowiek doby renesansu, baroku, czy klasycyzmu, albo przybysz olśniony blaskiem i pięknem Nieznanego…
Kolejny etap takiej właśnie podróży w czasie chcielibyśmy Państwu zaproponować w ramach festiwalu ORGANy PLUS+, którego jesienna edycja odbędzie się w gdańskim kościele oo. Franciszkanów p.w. św. Trójcy w dniach 11-15 października 2017 roku.
Głównym towarzyszem naszej podróży będą unikatowe w skali europejskiej wielkie barokowe organy, które z cierpliwą pieczołowitością od wielu lat są rekonstruowane w kościele św. Trójcy. Festiwal ORGANy PLUS+ artystycznie nawiązuje do idei rekonstrukcji. Koncerty, na które Państwa zapraszamy, tylko z nazwy będą wydarzeniami, do których przyzwyczaiły nas sale koncertowe. W rzeczywistości będą artystycznym eksperymentem, próbą odtworzenia nie tylko samej muzyki w kształcie jak najbardziej zbliżonym do pierwowzoru, ale również próbą odtworzenia pewnej tradycji i sytuacji estetycznej, które miały miejsce w dawnym renesansowym, czy barokowym Gdańsku.
Oryginalne dawne instrumenty, dawne techniki wykonawcze, niezmieniona od stuleci akustyka gotyckiego kościoła św. Trójcy , oryginalne umiejscowienie muzyków na jedynym w Polsce Lektorium, wreszcie muzyka niesłyszana gdzie indziej w Polsce pomogą nam wejść w sytuację uczestnika wydarzeń muzycznych z przed wieków.
Pozwólmy sobie na kolejną podróż w czasie ! Zapraszamy !
Festiwal ORGANy PLUS+ Jesień 2017
11.10 godz. 19:00 + Monteverdi
Non Teme Durezza, Non Sfugge Asprezza
Mauricio Croci (Szwajcaria) klawesyn, organy
12.10 godz. 19:00 + Impro
The craft of improvisation
Sietze de Vries (Holandia) organy
Eran Wejsenblum (Holandia) flety proste
13.10 godz. 19:00 + Traverso
Rund um Bach I
Markus Schwenkreis (Szwajcaria) organy
Liane Ehlich (Szwajcaria) flet traverso
Renate Sudhaus (Szwajcaria) flet traverso
14.10 godz. 19:00 + Skrzypce
Wokół Bacha II
Maija Lehtonen (Finlandia) organy
Manfred Grässbeck (Finlandia) skrzypce
15.10 godz. 15:30 + Ensemble
Gdańskie koncerty
Alina Ratkowska klawesyn/dyrygent
Goldberg Baroque Ensemble
Andrzej Szadejko organy
Program szczegółowy z opisami
Festiwal ORGANy PLUS+ 2017 JESIEŃ
Środa, 11.10 godz. 19:00
+ Monteverdi
Non Teme Durezza, Non Sfugge Asprezza
Mauricio Croci (Szwajcaria) klawesyn, organy
Kościół OO. Franciszkanów pw. Św. Trójcy
W środę 11 października wraz z Inauguracją jesiennej edycji festiwalu ORGANy PLUS+ rozpoczniemy kolejną muzyczną podróż w czasie. Tym razem przeniesiemy się do czasów muzycznej rewolucji przełomu szesnastego i siedemnastego wieku, której bohaterem stał się Claudio Monteverdi. To właśnie za jego życia muzyka zaczęła się przepoczwarzać z tajemnej nauki wykładanej na równych prawach wraz z geometrią i arytmetyką w ramach Trivium - najwyższego stopnia w ówczesnym systemie nauczania, w nie mniej enigmatyczną sztukę, która miała opisywać i wywoływać uczucia. Rewolucja pod nazwą Opera zdobywała sobie coraz większe rzesze zwolenników, ale skądś pochodziły pomysły, gdzieś musiano eksperymentować z formą, harmonią i melodią. Tym polem była muzyka instrumentalna, a w szczególności muzyka klawiszowa, która dawała szerokie pole do poszukiwań. W końcu te rewolucyjne poszukiwania muzyczne nazwano stylem fantastycznym – stilus fantasticus, w którym ponoć wszystko jest dozwolone… Także wtedy, gdy nie było w pobliżu innych instrumentalistów , czy , zwłaszcza , śpiewaków, instrumenty klawiszowe dawały możliwość obcowania z popularnymi melodiami, a na dodatek pozwalały trochę „powariować” na ich temat. No i w końcu – taniec. W tej dziedzinie instrumenty klawiszowe także stanowiły nieocenioną pomoc , aby bez zbędnych kosztów móc trochę poćwiczyć figury przed kolejnym balem…Te wszystkie rodzaje muzyki usłyszymy w błyskotliwym wykonaniu włoskiego mistrza organów i klawesynu, który obecnie jest profesorem Uniwersytetu w szwajcarskim Fryburgu i włoskim Mediolanie – Mauricia Crociego.
Czwartek, 12.10 godz. 19:00
+ Impro
The craft of improvisation
Sietze de Vries (Holandia) organy
Eran Wejsenblum (Holandia) flety proste
Kościół OO. Franciszkanów pw. Św. Trójcy
Właściwie organy składają się z tysięcy fletów różnej wielkości, bo przecież każda piszczałka działa tak jak flet prosty - rozdwojony słup powietrza wdmuchiwany do wnętrza rurki pod ciśnieniem powoduje powstanie fali, którą słyszymy jako dźwięk. Zapytałby ktoś - po co jeszcze jeden flet, czyż organy nie byłyby samowystarczalne? No dobrze, a ja na to odpowiem – dlaczego właściwie mamy Baśnie tysiąca i …jednej nocy? Czy tysiąc to za mało? Za mało, bo ta jedna dodatkowa, to była właśnie ta noc wyjątkowa, która zdecydowała, że wszystkie wcześniejsze opowieści tysiąca innych nocy nie były tylko mile spędzoną chwilą, ale miały jakiś cel i sens. Także w trakcie naszego koncertu ten jeden, zwykły, dodatkowy, prosty flet pod palcami holenderskiego mistrza – Erana Wejsbluma uwypukli nam jak niezwykłe mamy organy w Gdańsku, w kościele Św. Trójcy. Posłuchamy jak fantastyczne opowieści można snuć na tym pięknym instrumencie, a właściwie na obu z nich, bo, zapewniam, moc czarodziejskiego fletu prostego będzie z nami. Usłyszymy opowieści, które będą powstawały na naszych oczach, a raczej uszach. Wszystko, co zadzieje się w trakcie drugiego koncertu jesiennej edycji festiwalu ORGANy PLUS+ to będzie czysta, żywa, radosna, niepowtarzalna improwizacja. Głównym narratorem będzie jeden z najznakomitszych mistrzów tego gatunku – Sietze de Vries. O jego klasie niech świadczy opinia światowych krytyków, którzy jednogłośnie stwierdzają, że gdyby współcześnie Bach narodził się powtórnie, nazywałby się właśnie – de Vries.
Po raz pierwszy w Polsce, po raz pierwszy w Gdańsku, po raz pierwszy w kościele Św. Trójcy i po raz pierwszy w wykonaniu holenderskich mistrzów światowa premiera improwizacji na temat fug gdańskiego kompozytora doby baroku – Daniela Magnusa Gronaua. Nie może tam zabraknąć nikogo, kto uwielbia muzykę na żywo, muzykę dawną, muzyką improwizowaną, po prostu – kto uwielbia muzykę. Zapraszamy w czwartek 12 października na godziną 19.00. To będzie historyczny moment w kulturze muzycznej naszego miasta.
Piątek, 13.10 godz. 19:00
+ Traverso
Rund um Bach I
Markus Schwenkreis (Szwajcaria) organy
Liane Ehlich (Szwajcaria) flet traverso
Renate Sudhaus (Szwajcaria) flet traverso
Kościół OO. Franciszkanów pw. św. Trójcy
W ramach trzeciego koncertu jesiennej edycji festiwalu ORGANy PLUS+ który odbędzie się w piątek 13 października we franciszkańskim kościele Św. Trójcy oficjalnie zamkniemy drugi etap odbudowy historycznych organów Mertena Friese. Instrument ten skład się z pięciu niezależnych sekcji Hauptwerku, Brustwerku, Rückpositivu, Gross Pedal i Klein Pedal. W roku 2013 zrekonstruowaliśmy jedną sekcję, teraz – trzy kolejne. Pozostała tylko jedna – główna – której rekonstrukcja zakończy się w przyszłym roku. Każda z sekcji to nowe możliwości brzmieniowe. Usłyszymy je w trakcie koncertu w wyjątkowym wykonaniu wykładowców słynnej szwajcarskiej szkoły muzyki dawnej Schola Cantorum Basiliensis. Nazwiska kompozytorów począwszy od Jana Sebastiana Bacha i jego ukochanego syna – Wilhelma Friedemanna, poprzez ostatniego ucznia – Johanna Gottfrieda Müthela, aż po nie mniej słynnego Johanna Joachima Quanza są znane, ale ich kompozycje, które wykonają znamienici goście do tej pory nie były w Gdańsku wykonywane. Flety Trawerso zyskały uznanie w osiemnastym wieku stając się niejako ikoną nowej muzyki – stylu Galant. Właściwości i specyficzny charakter brzmienia tego instrumentu, tak inny od brzmienia fletów prostych, spowodowały, iż do dzisiaj funkcjonuje w świecie muzycznym na specjalnych prawach. Jego barokowa wersja jest jednak bardzo rzadko słyszana. Wszyscy artyści, choć o uznanej renomie, w Polsce wystąpią po raz pierwszy. Cieszymy się , że robią to właśnie w Gdańsku inaugurując inny unikatowy instrument. Nie tylko miejsce koncertu związane będzie z Gdańskiem, również repertuar. Markus Schwenkreis jest wybitnym improwizatoremi przywita się z polską publicznością premierową improwizacją na temat fugi gdańskiego kompozytora – Daniela Magnusa Gronaua. To już tradycja naszych koncertów. Nie wiem jak Państwu, ale łatwiej chyba wybrać się na koncert profesorów słynnej bazylejskiej Scholi Cantorum do Gdańska, niż pojechać na ich koncert do Szwajcarii…jak to mówią…góra do Mahometa…czy jakoś tak. Druga szansa, żeby ich posłuchać się nie pojawi. Na pewno nie w tym roku. Zapraszamy więc do kościoła Św. Trójcy.
Sobota, 14.10 godz. 19:00
+ Skrzypce
Wokół Bacha II
Maija Lehtonen (Finlandia) organy
Manfred Grässbeck (Finlandia) skrzypce
Kościół OO. Franciszkanów pw. św. Trójcy
Przedostatni koncert jesiennej edycji festiwalu ORGANy PLUS+ który odbędzie się w sobotę 14 października we franciszkańskim kościele Św. Trójcy w całości będzie poświęcony muzyce Jana Sebastiana Bacha i jego włoskich inspiracjom. W przeciwieństwie do jego innych nie mniej uznanych kolegów, niemiecki mistrz nigdy nie był we Włoszech. Jednak jego szerokie zainteresowania zaprowadziły go tam wielokrotnie, dziś powiedzielibyśmy – wirtualnie, w jego czasach poprzez kopiowanie kompozycji włoskich mistrzów. Nie tylko zresztą Bach robił to namiętnie, także jego kuzyn - Walther. Włoski styl koncertujący odbił się znacznie w kompozycjach kantora z Lipska. Fińscy artyści poprowadzą nas poprzez wzajemne inspiracje Bacha, Walthera i włoskich mistrzów używając do tego, oprócz organów, skrzypiec. W trakcie festiwalowego koncertu przekonamy się, że istnieje znacznie więcej chwytających za serce melodii na oba instrumenty, niż tylko słynne kompozycje Gounoda i Schuberta. Maija Lehtonen i Manfred Grässbeck to gwiazdy fińskiej sceny muzycznej. w Polsce wystąpią razem po raz pierwszy. Przekonajmy się czy mieszanka słonecznych Włoch, chropowatych Niemiec, surowej Finlandii w nieobliczalnej Polsce będzie wybuchowa jak proch, czy raczej uderzy nam do głowy jak najlepsza ambrozja. Przyjdźcie do kościoła Św. Trójcy i dajcie się ponieść gorącym emocjom w ten zimny wieczór październikowy.
Niedziela, 15.10 godz. 15:30
+ Ensemble
Gdańskie koncerty
Alina Ratkowska klawesyn/dyrygent
Goldberg Baroque Ensemble
Andrzej Szadejko organy
Kościół OO. Franciszkanów pw. św. Trójcy
To musiało się stać! Wybitna gdańska klawesynistka – Alina Ratkowska – przez wiele lat niestrudzenie promowała gdańską kulturę organizując jedyny w swoim rodzaju Festiwal Goldbergowski, który swą nazwą upamiętnia postać najsłynniejszego gdańskiego klawesynisty Johanna Gottlieba Goldberga. Muzyk wsławił się pierwszym wykonaniem jednego z najbardziej intrygujących utworów muzycznych wszechczasów – Wariacji Goldbergowskich Jana Sebastiana Bacha. Utalentowany Gdańszczanin nie był jednak tylko wirtuozem swojego instrumentu, ale także wybitnym kompozytorem. Na wielki finał jesiennej edycji festiwalu ORGANy PLUS+ który odbędzie się w niedzielę 15 października we franciszkańskim kościele Św. Trójcy Alina Ratkowska dyrygując od klawesynu znakomitym gdańskim zespołem dawnych instrumentów Goldberg Baroque Ensemble przygotowała dla Państwa polską premierę koncertu klawesynowego Johanna Gottlieba Goldberga. To wynik i ukoronowanie jej badań nad twórczością tego niezwykłego artysty. To muzyka pełna wirtuozerii, błyskotliwa, a jednocześnie rozpięta między skrajnymi emocjami, co najlepiej charakteryzuje nazwa stylu – Okres Burzy i Naporu – który dominował w europejskiej muzyce klawiszowej w połowie osiemnastego wieku. Jak dobrym kompozytorem był Goldberg niech świadczy fakt, że jeszcze do niedawna większość jego kompozycji było uznawanych za utwory…Jana Sebastiana Bacha. Na wielki festiwalowy finał usłyszymy więc wielkie dzieło muzyczne.
Tytuł koncertu nawiązuje jednak nie tylko do formy muzycznej, ale także do wydarzeń kulturalnych , które miały miejsce w dawnym Gdańsku. Miały one dość luźną formę spotkań towarzyskich, na których prezentowano różne rodzaje sztuki muzycznej. Dlatego usłyszymy również organowe Tafelmusik, która będzie towarzyszyć naszym rozmowom przed i po głównej części koncertu.
Materiał nadesłany
