Semestr zainauguruje w środę 17 października o godz. 19.00 seminarium Joanny Erbel w cyklu ODZYSKAĆ MIASTO - PRAWO DO MIASTA! WSTĘP DO MIEJSKIEJ REWOLUCJI.

Z roku na rok rośnie liczba miejskich inicjatyw, zarówno tych dotyczących przestrzeni publicznej, współudziału w dzieleniu budżetu czy walki o prawo do mieszkania. Wraz z nimi pojawia się coraz silniejsze roszczenie do radykalnej zmiany logiki myślenia o mieście. Czy czeka nas miejska rewolucja? Jeśli tak, to jak będzie ona wyglądać?

Zalecane lektury: Krzysztof Nawratek Dziury w całym. Wstęp do miejskich rewolucji i Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej oraz David Harvey Bunt miast.

***

Uniwersytet Krytyczny nawiązuje wprost do tradycji inteligencji zaangażowanej, łącząc humanistyczne inspiracje z otwartością na publiczność spoza uniwersytetu tradycyjnego. Od 2009 roku w ramach Uniwersytetu Krytycznego systematycznie odbywały się seminaria i wykłady w Centrum Kultury Nowy Wspaniały Świat w Warszawie. Obecnie cykl kontynuowany jest w nowej siedzibie Krytyki Politycznej na ul. Foksal 16 w Warszawie. Od jesieni ubiegłego roku Uniwersytet Krytyczny gromadzi chętnych do pogłębiania wiedzy z szeroko pojętej humanistyki również w Świetlicy KP w Trójmieście.

TEMATYKA I SZCZEGÓŁOWY PROGRAM ZAJĘĆ:

GEJEREL NA ŻYWO

Prowadzenie: Krzysztof Tomasik

Spotkania w ramach cyklu "Humanistyka a społeczeństwo" prowadzonych przez biografistę i badacza historii polskiej nieheteronormatywności Krzysztofa Tomasika. Autor książki Gejerel opowie o sytuacji mniejszości seksualnych w PRL-u: znani i nieznani w rzeczywistości Polski Ludowej, bohaterowie dyskursu publicznego i kultury popularnej w czasopismach, filmach, reportażach. Seminaria skłonią do dyskusji nie tylko nad stosunkiem do osób homoseksualnych i transpłciowych, ale także nad tworzonymi w mediach wizerunkami osób nienormatywnych płciowo i seksualnie. Ponadto zbadamy, czy zmieniały się one na przestrzeni kolejnych dekad.
Wszystkie spotkania będą bogato ilustrowane zdjęciami, jak i fragmentami filmów.

18 października, czwartek, godz. 19.00, GEJEREL NA ŻYWO: HOMOSEKSUALIŚCI

O tworzeniu wizerunku mężczyzn homoseksualnych. Czy jedynym wypracowanym modelem ich przedstawiania była ciota? Jak wyglądały coming outy w latach 70. XX wieku? Kto nadaje się na homoseksualną ikonę PRL-u?

8 listopada, czwartek, godz. 19.00, GEJEREL NA ŻYWO: LESBIJKI

Przedstawień "kobiet kochających kobiety" w przestrzeni publicznej zawsze było mniej niż w przypadku mężczyzn. Czy PRL był pod tym względem wyjątkiem? Z jakimi przedstawieniami lesbijek można było się spotkać? Czy Maria Dąbrowska i Anna Kowalska to jedyne znane kobiety, o których wiedziano, że są parą? Czy jeśli nie było lesbijek, to nie było też lesbofobii?

6 grudnia, czwartek, godz. 19.00, GEJEREL NA ŻYWO: TRANSPŁCIOWOŚĆ

Wydaje się, że temat transseksualizmu pojawił w przestrzeni publicznej zaledwie kilka lat temu. W rzeczywistości motyw kobiety, która kiedyś była mężczyzną albo kobiety "przemienionej" w mężczyznę funkcjonował właściwie zawsze. W jaki sposób pokazywano takie "przemiany" w PRL-u? Co wiemy o osobach, które operację korekty płci przeszły w Polsce w latach 60., 70. i 80. XX wieku?

Krzysztof Tomasik - publicysta, biografista, badacz polskiego homoseksualizmu. Autor głośnej książki Homobiografie. Pisarki i pisarze polscy XIX i XX wieku (2008), redaktor zbioru PRL-owskich reportaży Mulat w pegeerze (2011).

***

ODZYSKAĆ MIASTO

Prowadzenie: Joanna Erbel

Spotkania w ramach cyklu "Edukacja Obywatelska" będącego ukazaniem polityki miejskiej jako narzędzia rozwoju społeczeństwa demokratycznego opartego na uczestnictwie obywateli w życiu publicznym. Czy rozwój inicjatyw miejskich i zmiana logiki myślenia o mieście, to wstęp do miejskich rewolucji? W spotkaniach wezmą udział eksperci, aktywiści miejscy oraz urzędnicy.

Zalecane lektury: Krzysztof Nawratek Dziury w całym. Wstęp do miejskich rewolucji i Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej oraz David Harvey Bunt miast.

17 października, środa, godz. 19.00, PRAWO DO MIASTA! WSTĘP DO MIEJSKIEJ REWOLUCJI

Z roku na rok rośnie liczba miejskich inicjatyw, zarówno tych dotyczących przestrzeni publicznej, współudziału w dzieleniu budżetu czy walki o prawo do mieszkania. Wraz z nimi pojawia się coraz silniejsze roszczenie do radykalnej zmiany logiki myślenia o mieście. Czy czeka nas miejska rewolucja? Jeśli tak, to jak będzie ona wyglądać?

14 listopada, środa, godz. 19.00, POLITYKA MIESZKANIOWA: KUPOWAĆ, WYNAJMOWAĆ, SKŁOTOWAĆ?

Kwestia mieszkaniowa jest jednym z najważniejszych, a ostatnio również palących tematów polityki miejskiej. Mieszkanie dla większości z nas jest niezbędnym elementem bazowego poczucia bezpieczeństwa. Jednocześnie obecnie stało się dobrem luksusowym - nie prawem ale towarem rynkowym. Czy w sytuacji, kiedy coraz mniej osób stać na kupienie czy nawet wynajęcie mieszkania, a polityka mieszkaniowa nie istnieje, skłotowanie stanie się masowym zjawiskiem?

12 grudnia, środa godz. 19.00, W KOOPERATYWIE CZYLI WSPÓLNIE. ODRODZENIE IDEI SPÓŁDZIELCZOŚCI A MIEJSKA DEMOKRACJA

Powstaje coraz więcej inicjatyw, których celem jest zmiana modelu dystrybucji żywności. Stawiają na bezpośredni kontakt i zdrową żywność oraz, poprzez omijanie pośredników, dążenie do bardziej sprawiedliwych cen. Czy rzeczywiście w przyszłości kooperatywy konsumenckie stanowią realną alternatywę niekapitalistycznej działalności gospodarczej?

Joanna Erbel - socjolożka miasta, fotografka, aktywistka, publicystka. Współzałożycielka Stowarzyszenia Duopolis, członkini Krytyki Politycznej. Redaktorka naczelna magazynu "MIASTA". Członkini Zarządu Koordynacyjnego Kongresu Ruchów Miejskich.

***

SZTUKI STOSOWANE SPOŁECZNIE

Prowadzenie: Hubert Bilewicz

Sztuka jest elitarna, sztuka jest hierarchiczna, sztuka jest niezrozumiała. A przede wszystkim artyści to darmozjady, bo społeczeństwu nic nie dają, nieudacznicy, bo nic konkretnego robić nie umieją.

Z takim powszechnym wyobrażeniem walczy sztuka współczesna. Bo zdarza się wszędzie. Każdy może ją uprawiać. Nikogo i niczego nie wyklucza. Zaciera granice i wklucza wykluczonych. Działa na rzecz zmiany, ma wymiar społeczny, inny niż pięknoduchowskie zachwyty, sentymentalne poruszenia, eskapistyczne tęsknoty i kontemplacyjne przyjemności.

Aktualna czy istotna; utopijna czy pragmatyczna; ideowa czy polityczna; żarliwa czy zaangażowana... W każdym razie bardziej etyczna niż estetyczna, bardziej prowokacyjna niż przymilna, bardziej rewelacyjna niż rewolucyjna, a czasem bardziej rewolucyjna niż rewelacyjna.

Artyści i artystki; robotnicy bądź partyzanci sztuki i wszyscy inni... Kwestionują kanon i podważają autorytety, dając wyraz oburzeniu, często zresztą sami oburzając i obrażając.

Zapomnijmy o strachu! Podczas comiesięcznych spotkań poza prezentacjami twórczości oraz analizą wybranych realizacji, będzie można przede wszystkim dyskutować z twórcami i twórczyniami: Katarzyną Krakowiak, Dorota Nieznalską, Michałem Szlagą oraz pozostałymi zaproszonymi gośćmi.

29 października, poniedziałek, godz. 19.00, PROLETARIUSZKA: DOROTA NIEZNALSKA

O projekcie bramy "imienia Lenina" i kontrowersjach, jakie wzbudził projekt oraz konsekwencjach społeczno-politycznych prac Doroty Nieznalskiej. Skoncentrujemy się wokół zagadnień: pamięci historycznej, statusu historii, narracji historyczno-artystycznych, udziału artystów w tworzeniu alternatywnych historiografii oraz strategii rekonstrukcyjnych w sztuce współczesnej. Rekomendujemy zapoznanie się ze stroną artystki.

Zob. również: rozmowa z artystką "Nieznalska stanie w bramie" [Wywiad Magdaleny Grzebałkowskiej i Doroty Karaś, "Gazeta Wyborcza, Duży Format" 2011, nr 31/939 z 18 sierpnia 2011, s.10-12] oraz tekst Michała Bieńka, "Miasto-artystka albo de-konstrukcja przemocy" [tekst do katalogu „Re-konstrukcja Przemocy"].

20 listopada, wtorek, godz. 19.00, LUDZIE TRANSFORMACJI. DOKUMENTALISTA: MICHAŁ SZLAGA

Odkrywczy spacer po Polsce ścieżkami fotografii i nagrań video rocznika ‘78, stanowiący próbę uchwycenia zachodzących wokół zmian. Zobaczymy, jak dokumentalista i artysta transformuje rzeczywistość wizualną ulegającą transformacji. Rekomendujemy zapoznanie się ze stroną artysty i blogiem.

18 grudnia, wtorek, godz. 19.00, PEJZAŻYSTKA: KATARZYNA KRAKOWIAK

Artystka - laureatka tegorocznej nagrody na Biennale Architektury w Wenecji - opowie o swoich artystyczno-badawczych doświadczeniach pejzażu dźwiękowego w kontekście współczesnej architektury, instalacji dźwiękowej oraz sound studies. Rekomendujemy zapoznanie się ze strona artystki.

Hubert Bilewicz - historyk sztuki, nauczyciel akademicki. Pracuje na Uniwersytecie Gdańskim. Kilkanaście ostatnich lat uczył w gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych. Zajmuje się historią sztuki nowoczesnej, architektury i dizajnu oraz gender studies. Interesują go zwłaszcza rozmaite (artystyczne i pozaartystyczne) uwikłania sztuki. Jest autorem kilkudziesięciu artykułów naukowych, redaktorem książki o architekcie Włodzimierzu Padlewskim oraz współautorem podręcznika sztuki dla gimnazjum.

Katarzyna Krakowiak - artystka zajmująca się rzeźbą i architekturą przy użyciu wielu mediów komunikacyjnych, przede wszystkim dźwięku. Do jej najważniejszych wystaw należą "Who Owns the Air?" w Galerii Foksal (Warszawa, 2011), "Game and Theory" w South London Gallery (Londyn, 2009). W ramach cyklu "Ekspektatywa" (Fundacja Bęc Zmiana, 2010) we współpracy z Krzysztofem Gutfrańskim opracowała i opublikowała instrukcję, jak zbudować własne "Słuchawy".

Dorota Nieznalska - artystka wizualna, o szczególnej pozycji na scenie sztuki polskiej. Uznawana za najbardziej kontrowersyjną artystkę tzw. Nurtu krytycznego. Ukończyła metaloplastykę w Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni oraz (w latach 1993 - 1999) Wydział Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Mieszka i pracuje w Gdańsku. Zajmuje się rzeźbą, fotografią i wideo. Tematyka jej prac obejmuje kwestie genderowe związane z męskością i kobiecością, przemocą systemową, w tym religijną, pamięcią zbiorową i społecznymi antagonizmami.

Michał Szlaga - jeden z najciekawszych młodych polskich fotografów, od 10 lat fotografuje tereny Stoczni Gdańskiej. Autorski projekt, który stopniowo przeradzał się w idée fix utrwalenia tego, co bezpowrotnie niszczeje lub zostaje zniszczone w tym zabytkowym miejscu, zakończy się wraz z wybudowaniem tam wielkiego centrum handlowego. Niezwykła kolekcja Szlagi to nie tylko zdjęcia, ale też znalezione na stoczniowych śmietnikach filmy instruktażowe BHP, wyposażenie biurowe i fabryczne sprzed lat.

***

IDEA

Uniwersytet Krytyczny nawiązuje wprost do tradycji inteligencji zaangażowanej, łącząc humanistyczne inspiracje z otwartością na publiczność spoza uniwersytetu tradycyjnego. Od 2009 roku w ramach Uniwersytetu Krytycznego systematycznie odbywają się seminaria i wykłady w Centrum Kultury Nowy Wspaniały Świat w Warszawie. Jesienią ubiegłego roku rozpoczęliśmy odsłonę gdańską.

Uniwersytet Krytyczny jest próbą odpowiedzi na postępujący kryzys tradycyjnych instytucji akademickich. Uczelnie w Polsce stają się kolejnym instrumentem wolnorynkowej gospodarki - kreują innowacje na potrzeby biznesu, wytwarzają kapitał ludzki dla przedsiębiorstw.

Przekazywana studentom wiedza jest coraz węższa i specjalistyczna, a do tego zestandaryzowana (system USOS) i podporządkowana dyktatowi wskaźników ilościowych (punkty ECTS). Cierpi na tym nie tylko wykształcenie humanistyczne studentów, ale przede wszystkim funkcja Akademii jako ośrodka krytyki obowiązującego ładu społecznego. To z uniwersytetu wychodziły niegdyś odważne propozycje reform, to właśnie studenci pragnęli zmieniać świat. Dziś uczelnia przygotowuje przede wszystkim ekspertyzy, a jej absolwenci walczą o punkty w CV.

Uniwersytet Krytyczny chce dostarczać wielowymiarowej wiedzy o świecie: literatura i polityka, historia i socjologia, filozofia i polityka społeczna wzajemnie się tu inspirują i krytycznie pokazują społeczny świat jako całość. Pragniemy jednocześnie umożliwić publiczności kontakt z wykładowcami, których na co dzień nie mogą spotkać.

Zapraszamy wybitnych akademików z innych miast (Warszawa, Kraków, Poznań, Białystok), a także tych, którzy z racji innych obowiązków nie prowadzą już działalności dydaktycznej. Będziemy się starać stale zapraszać najciekawszych intelektualistów ze świata na regularne zajęcia - seminaria i konwersatoria, pozwalające na systematyczny, a nie jedynie doraźny kontakt z uczestnikami zajęć.

Za: krytykapolityczna.pl