Wiele koncepcji naukowych dialoguje dziś ze sztuką, niwelując tworzone pomiędzy nimi granice. Coraz dalej sięgające dziedziny nauki : biotechnologia, genetyka, astronomia, nanotechnologia inspirują oraz są inspirowane poprzez sztukę. Podejmowane ścieżki badań dają relatywne wyniki, a to „doprowadza do uzasadnionego wniosku, że nauka nie powinna być obecnie postrzegana jako jedyny obszar praktyk społecznych, w którym produkuje się wiedzę”.
Od lat sztuka jest przedmiotem badań naukowców, co wpływa to na redefinicję jej pojęcia. Ciągłe poszerzanie terminu tworzy "niedomkniętą" definicję sztuki. To ona coraz częściej staje się inspiracją "obiektywnej" nauki. Poszukiwania wielu badaczy w pracy naukowej, korespondują z wpływem, jaki ma na nich ludzka twórczość. Z drugiej strony, sztuka przez cały czas inspirowana jest nauką. Sięga po nowe technologie, wykorzystując je w procesie twórczym. Co więcej, pozostaje inspiracją dla samego procesu.
Współcześnie nauka traktowana jest również jako sztuka. Choć w świadomości ludzkiej istnieje jako materia dostarczająca informacji, suchych danych oraz analiz, w XXI wieku aspiruje dalej, porzucając koncepcję „dostarczyciela informacji”. Obecnie sama definicja "wiedzy" rozmywa się, wchłaniając w termin materię sztuki. Przykładem jest bio-art, gałąź sztuki włączająca pracę z materiałem genetycznym, komórkami i innymi bio-elememtami. Dzieła tworzone w laboratoriach i pracowniach artystów, daleko wykraczają poza tradycyjne pojęcie sztuki. Przykładem może służyć sztuka Georga Gesserta i jego instalacji zbudowanych z modyfikowanych genetycznie roślin, bądź postać Eduardo Kaca oraz jego projektu stworzenia fluorescencyjnego królika- Alba (GFP)
Sztuka jest również nauką, dlatego istnieje wiele prac artystycznych, których spostrzeżenia wyprzedzają wyniki badawcze. Są preludium do dalszych badań, bądź ich meritum zamkniętym w obiekcie stworzonym w akcie twórczym.
Postawic można pytanie, czy zdobywanie wiedzy również postrzegane jest jako proces twórczy?
Sztuka i nauka odrzucają granicę pomiędzy sobą. Obie dziedziny sztuki odrzucają przypisane im role, „obiektywnej” nauki oraz „subiektywnej” sztuki. Dzisiejsza sztuka wchodząc w ścisłe relacje z nowoczesnymi technikami, sama zaciera granice. Transgresja nauki/sztuki tworzy nowe zjawisko tzw. „trzecią kulturę”, której produkty łączą w sobie artystyczne i naukowe aspiracje. Prowadzi to do złamania stereotypu "opozycji" nauki do sztuki w kategoriach miarodajności czy obiektywności.
Dzisiejsza sztuka rozwija się z wizją całkowitej koegzystencji, „Kultura taka, wchłaniając nie tylko paradygmaty sztuki, nauki i technologii, lecz także struktury społeczeństwa informacyjnego i sieciowego, oraz wyznaczniki kultury partycypacyjnej, kształtuje nowe ramy naszej przyszłości”. Jakie?
Na te oraz inne pytanie próbowali odpowiedzieć uczestnicy spotkania w Dworze Artusa. W ramach trzydniowej międzynarodowej konferencji, zgromadzeni mieli okazję wysłuchać siedemnastu prelegentów. Dyskurs prowadzony nad "Koegzystencją sztuki", jej granicami i ich zatarciem, stał się fundamentalnym dla rozwijanych koncepcji interdyscyplinarnych.
Program otworzył wykład dyrektora artystycznego całego projektu Ryszarda W. Kluszczyńskiego. Refertat poruszył problem sztuki nowych mediów, określenia ich definicji, a także kwestie związane z przestrzenią wystawienniczą dla prac zaliczanych do nurtu Art&Science. „Zadumą nad trzecią kulturą” zajął się dr Fabrice Lapelletrie, który zainspirowany Frankiem J. Maliną skupił się na jego osobie oraz pracy twórczej. Wykład o Franku Malinie był kontrapunktem w ramach dyskursu konferencji. Zagłębiający w swojej pracy zagadnienia światła, napięcia, przezroczystości oraz ruchu-naukowiec, którego sylwetkę przedstawiał Lapelletrie sądził bowiem, iż „sztuka oraz nauka są zdecydowanie od siebie oddzielone, jednak mogą istnieć między nimi pewne powiązania”. Co więcej wykład francuskiego naukowca był komentarzem do wystawy zorganizowanej przez CSW Łaźnię w Centrum św. Jana w Gdańsku.
Kolejną prelegentka była prof. Nina Czegledy, niezależna artystka, kuratorka sztuki oraz członek zarządu Centrum Badań Interdyscyplinarnych w Nowej Zelandii. Jej prezentacja skupiła się na zmianach jakie dokonują się aktualnie w nauce i sztuce. Prof. Czegledy zwróciła uwagę na rolę badań artystycznych oraz możliwości edukacyjnych, które są istotnym czynnikiem prowokującym zmiany. Głosząc wykład, podobnie jak poprzedni prelegenci, odniosła się do postaci Franka J. Malinyi. W spotkaniu głos zabrał również Prof. Roger Malina, którego praca w sposób bardzo krytyczny mówiła o jakichkolwiek głębszych formach połączenia między nauką i sztuką. „Od sztuki do nauki. Problemy z porozumieniem?” zawarła tezę wykluczenia nauki ze sztuki. Praca profesora zwróciła uwagę na fakt, iż mimo wspólnego rozwoju obu dyscyplin, każda z nich rozwija się w iiny sposób, przenikając się fragmentarycznie, tak jak jest to pomiędzy innymi dziedzinami.
W segmencie popołudniowym uczestnicy konferencji mieli okazję wysłuchać referatu Prof. Michaela Punta, który rozwijał problem wpływu technologii na artystów oraz rozwiązań technicznych, które przekraczają granice kulturowe. Badacz powołał się na media (telewizję, radio), które nie są wypierane, lecz współistnieją między sobą, dając artystom ogromne możliwości ich wykorzystania. Celem prezentacji dr Marthy Blassnigg było pokazanie zależności pomiędzy konkurującymi koncepcjami światła w sztuce, nauce i kulturze popularnej. Badaczka skupiła się na przedstawieniu badań prowadzonych w odniesieniu do filozofii oraz zjawisk komercyjnych np. reklamy.
Trzydniowe spotkanie, poruszające tak marginalne tematy oraz stawiające tak świeże tezy, przełamało paradygmaty postrzegania sztuki i nauki, jako oddzielnych zagadnień. Rozpoczęła się dyskusja, która będzie trwała zapewne jeszcze wiele lat, wnosząc świeżość w tradycyjne koncepcje.
Konferencja "W stronę trzeciej kultury. Koegzystencja sztuki, nauki i technologii", Dwór Artusa, 23.05.2011
