Nikifor Krynicki, a właściwie Epifan (Epifaniusz) Drowniak, był Łemkiem i nieślubnym dzieckiem Ewdochii Drowniak, głuchoniemej Rosjanki. Już to wystarczyło, żeby jego życie uczynić nieznośnym. Ówcześni mieszkańcy Krynicy Górskiej, gdzie urodził się w 1895 roku, nie byli tolerancyjni. Został uznany za upośledzonego – rodzina była bardzo biedna, prawie nie mówił po polsku (posługiwał się łemkowszczyzną), seplenił, w dodatku „ojciec nieznany”. Nie lepiej było w czasach ludowego dobrobytu. W ramach niszczenia odrębności mniejszości etnicznych, Łemków siłą spolszczano. Stąd nazwisko „Krynicki”. Nikiforem kazał nazywać się sam.

 

Został okrzyknięty geniuszem dopiero u schyłku życia. Był zapraszany przez zagraniczne galerie jako wybitny przedstawiciel prymitywizmu. Dopiero w roku 1962, sześć lat przed śmiercią, doczekał się aktu urodzenia (niezgodnego, zresztą, z prawosławną metryką chrztu) i pozostałych dokumentów, które umożliwiały mu wyjazdy za granicę.

 

Wiele z jego obrazów i obrazków zaginęło, zostało zniszczonych – rysował na tym, co wpadło mu w rękę: na kawałkach papieru, tektury, deseczkach. Największą kolekcję prac Nikifora zgromadziło Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu: 234. Natomiast jedna z największych kolekcji prywatnych, to zbiór liczący 84 obrazy zgromadzony przez nieżyjącego już Stefana Górskiego, który od lat 60. ubiegłego wieku mieszkał w Irlandii. Te prace nie były dotąd wystawiane ani publikowane.

 

Wernisaż wystawy „Nasz Nikifor – prace nieznane” zacznie się 22 października 2010 r. o godz. 19 w Galerii „A” im. Michała Faryseja w Starogardzie Gdańskim. Zostanie również wydany 80-stronicowy katalog z reprodukcjami wszystkich 84 prac.

Nikifor, „Troje świętych przed kościołem”   Za: wrotapomorza.pl

 

 

Ludmiła Jezierska