Pełna awangarda – nowy Trzaska
Dlaczego nowy? Bo jak zapowiedział stały konferansjer gdyńskiej sceny (autor świetnej płyty Melisa, promotor kultury, organizator Zaduszek w Kościele Franciszkanów w Gdyni) sam Przemek Dyakowski - to zupełnie nowy projekt Mikołaja, który dopiero co wrócił ze Stanów. Przywiózł na pewno nowe inspiracje i jak sam głosił na antenie telewizyjnej - miał okazję do zaprezentowania się przed amerykańską publicznością wraz z rodzimymi gwiazdorami awangardowego jazzu. W listopadowy, zimny wieczór Trzaska starał się rozpalić iskrę swoją muzyką. Yass – to artystyczno-społeczny ruch, który na przełomie lat 80-tych i 90-tych zbuntował się przeciw skostnieniu krajowego jazzowego środowiska. Staram się zrozumieć bunt choćby występującego ostatnio na tej samej scenie Świetlickiego w sferze jego twórczości.
Trzaska & Ken Vandermark. Fot.: Maria Jaskólska
Wczoraj trwała dyskusja na kanale TVP Kultura, którą wiódł na antenie Max Cegielski. Chciałoby się rzec, że bunt jest stałą cechą Polaków, co wynika z moich spostrzeżeń z granicy życia społecznego i kulturalnego. Drugim krańcem ruchów masowych, którym przewodził ukierunkowany bunt pod nazwą solidarności tkwi kultura wysoka, która wymaga od widza, słuchacza maksymalnej koncentracji i bycia w pewnym sensie indywidualistą w odbiorze tejże sztuki. Trudno, mi więc dyskutować na temat otwarty, jakim jest istnienie na polskiej scenie buntowników-emerytów – jak choćby 45 letni „Niuniek” Staszczyk, który niebawem zagości właśnie w Uchu, czy Świetlicki próbujący zapraszać do swoich projektów coraz to nowych bohaterów minionej epoki w rodzaju Bogusia Lindy. Koncert Trzaski, niewątpliwego lidera nie tylko trójmiejskiej sceny jazzowej sprokurował przybyłych na ten koncert czytelników Gazety, którzy wygrali na naszych łamach wejściówki do pytania o otwartą formę zjawiska, jakim jest muzyka yassowa starająca się przełamywać wszelakie bariery, jakie w muzyce można przełamać. Mikołaj Trzaska (rocznik 1966) - kompozytor, saksofonista, klarnecista i lider zespołów Miłość, Łoskot, The Users, NRD, Gdańskie Słoniki, Masło i wielu innych zaprosił do wykonania koncertu składających się z dwóch części dwóch muzyków tworząc tym samym mało spotykane trio. Wcześniej muzycy koncertowali w Słupsku, teraz po 8 godzinach długiej drogi samochodem (Ken) mieliśmy okazję przekonać się i zobaczyć na „żywo” Kena Vandermarka z Chicago. Obok niego dzielnie wtórował mu Wacław Zimpel. Dla chętnych dźwięków zapraszam do obejrzenia kilku migawek.
Lee Sloan (USA) – piano, Trzaska Quartet – sax., Mark Tokar (UKR) - bass, Rick Hollander (USA) - drums. Koncert z krakowskiej Alchemii
Ken Vandermark - amerykański saksofonista i klarnecista, czołowy przedstawiciel sceny awangardowej w Chicago. Mikołaj Trzaska - saksofonista awangardowy, jeden ze współzałożycieli stylistyki Yass.
Ken Vandermark - saksofonista, klarnecista
Od kilku lat, jeden z najważniejszych muzyków współczesnego światowego jazzu. Rewelacyjny saksofonista i klarnecista. Jego gra na obu tych instrumentach, powoduje, że znaleźć się on powinien pośród najwybitniejszych przedstawicieli obu tych instrumentów we współczesnym jazzie. Winien być jednak postrzegany także jako animator jazzowej sceny. Wielość projektów, które prowadzi doprawdy imponuje.
Wczesny okres jego twórczości, to współpraca z rockowym (czy lepiej powiedzieć avant-rockowym) w zasadzie zespołem The Flying Luttenbachers. Zresztą przez całe lata 90. aktywnie włącza się w działalność różnych zespołów awangardowej sceny rockowej, jak Gastr del Sol, czy Jima O'Rourke. Podstawową formą wypowiedzi Vandermarka pozostaje jednak jazz. Już na początku wykluwania się jego jazzowych koncepcji, Vandermark pokazał cały jego eklektyzm, jednak z drugiej strony silnie osadzony w tradycji spod znaku Aylera czy Colemana. Okres ten prezentują nagrania Ken Vandermark Quartet, którego koncepcja przeniesiona została do The Vandermark 5, jednego z kilku najważniejszych projektów Vandermarka.
Ken Vandermark. Fot.: Maria Jaskólska
Początkowo The Vandermark 5 sięgał w równym stopniu do tradycji free jazzu, jak i muzyki rockowej, stapiając te dwa światy w jedną formułę, w stopniu chyba dotychczas nieznanym. Od płyty "Acoustic Machine", z muzyki tego zespołu wyeliminowane zostało charakterystyczne dla niej brzmienie przesterowanej gitary, które w największym stopniu odpowiadało za sonorystyczne pokrewieństwo z rockiem.
Równolegle z The Vandermark 5, prowadzone jest trio DKV, w skład którego, oprócz Vandermarka, wchodzą Hamid Drake oraz Kent Kessler. Ten zespół, prezentujący akustyczne trio ściśle nawiązuje do tradycji free jazzowej, wywodzącej się z wczesnych form free, dorzucając jednak młodzieńczą witalność.
Bardziej rytmiczno-rockową postacią tria jazzowego prezentowanego przez Vandermarka jest Spaceways Incorporated, zespół z udziałem Nate'a McBride'a i Hamida Drake'a,powstały by przypomnieć nagrania Sun Ra. Obecnie prezentujący już własną twórczość, jednak w dalszym ciągu słychać w nim rockową witalność wywiedzioną z "przebojów" Sun Ra.
Niezależnie od tych projektów, Vandermark uczestniczy w nagraniach NRG Ensemble, w którym zajął miejsce jego twórcy Hala Russella. Vandermark czynnie włącza się również w projekty powstałe przy współudziale muzyków amerykańskich i z kontynentu europejskiego: od kilku lat jest członkiem tentetu Petera Brötzmanna, a także współprowadzi dwa amerykańsko-skandynawskie projekty: School Days oraz Territory Band. Szczególnie ten ostatni prezentuje prawdziwy melanż różnych inspiracji - od jazzowych po przywodzące na myśl muzykę współczesną. Często także uczestniczy w nagraniach AALY Trio Matsa Gustafssona. Oprócz tych zespołów, Vandermark jest również aktywny w różnego rodzaju okazjonalnych projektach jak, duety (np. z Jebem Bishopem), czy tria (np. z Joe Morrisem, czy Johnem McPhee, czy Pandelisem Karayorgisem).
Ken Vandermark wielokrotnie koncertował w Polsce, m.in. z DKV Trio (2002), LKV Trio (2003), The Vandermark 5 (2004), które zaowocowało 12-płytowym boksem "Alchemia", Bridge 61 (2005), Free Music Ensemble (2006). Był jednak to jego pierwszy raz kiedy zaprezentował się przed trójmiejską publicznością w gdyńskim klubie Ucho.
Mikołaj Trzaska/Ken Vandermark/Wacław Zimpel Reed Trio
Wacław Zimpel - klarnecista, klarnecista basowy, kompozytor.
Urodził się 27 lipca 1983 roku. Na polskiej scenie muzycznej zadebiutował jako współtwórca jazzowej formacji EMERGENCY, poszukując własnych, oryginalnych środków wyrazu, opartych na tradycji jazzu i współczesnej muzyce klasycznej. Jego główną inspiracją jest tworczość takich artystów jak Eric Dolphy, John Coltrane, Ornette Coleman, Jimmy Giuffre, Anton Webern, Igor Strawiński. Poszukiwania muzyczne Wacława Zimpla skupiają się głównie na nowoczesnym podejściu do materiału dźwiękowego w improwizacji, wykorzystując dwudziestowieczne techniki kompozytorskie w prowadzeniu melodii i harmonii. Charakterystyczne dla jego muzyki jest również podejście do brzmienia zespołu, poprzez oryginalne zestawienia instrumentów.
Wacław Zimpel. Fot.: Maria Jaskólska
Więcej zdjęć Waldemara Chuka z koncertu w:
http://www.myspace.com/mikolajtrzaska
Mikolaj Trzaska/Ken Vandermark/Waclaw Zimpel Reed Trio , Ucho, 21 listopada 2008
